Ένα νέο, διεθνών διαστάσεων και πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σκάνδαλο ταλανίζει τον χρηματοοικονομικό κολοσσό της Goldman Sachs, καθώς οι εισαγγελικές αρχές των ΗΠΑ εμπλέκουν τουλάχιστον δύο κορυφαία τραπεζικά στελέχη της σε υπόθεση δωροδοκίας, κλοπής και ξεπλύματος μαύρου χρήματος μέσω του «Υπερταμείου» της Μαλαισίας (1MDB). Σκιές επάνω από δεκάδες στελέχη της τράπεζας, μεταξύ των οποίων ο πρώην και ο νυν διευθύνων σύμβουλος. Δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, η πρωταγωνίστρια Goldman Sachs δηλώνει και πάλι παρούσα σε μία μεγάλη υπόθεση διαφθοράς, η οποία έχει ήδη λάβει τον ευφημισμό της μίας «από τις μεγαλύτερες οικονομικές απάτες στην ιστορία».
του Μηνά Κωνσταντίνου στο ThePressProject
Σύμφωνα με το Reuters, οι εισαγγελικές αρχές του Μπρούκλυν ανακοίνωσαν την περασμένη Πέμπτη ότι ο Τιμ Λέισνερ, πρώην κορυφαίος τραπεζίτης της Goldman Sachs, δήλωσε ένοχος για συνωμοσία για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και παραβίαση του νόμου για τη διαφθορά, αποδεχόμενος κυρώσεις ύψους 43,7 εκατ. δολάρια, ποσό που είναι αρκετό για να αποκαλύψει το εύρος του σκανδάλου. Ο έτερος κατηγορούμενος, επίσης πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs, Ρότζερ Εντζι, συνελήφθη στη Μαλαισία κατόπιν αιτήματος των αρχών των ΗΠΑ κα αναμένεται να εκδοθεί, αντιμετωπίζοντας τις ίδιες κατηγορίες. Ο τρίτος εμπλεκόμενος, ο διεθνούς φήμης χρηματιστής, Τζο Λόου, αναζητείται, με τις αρχές της Μαλαισίας να έχουν ανακαλέσει το διαβατήριό του και να έχουν εκδώσει ένταλμα σύλληψης, ενώ καταζητείται και από την Interpol, που έχει υποβάλλει κόκκινη ειδοποίηση για βοήθεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ινδονησία, την Ινδία, την Μιανμάρ, την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ.
Κατά το κατηγορητήριο, οι τρεις άνδρες συνωμότησαν για τη νομιμοποίηση εσόδων από απάτες που εμπλέκονται με το αναπτυξιακό ταμείο του 1 Malaysia Development Berhad (1MDB), μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ. Ορισμένα από τα «πλυμένα» κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν στη συνέχεια για να πληρώσουν δωροδοκίες, με σκοπό να εξασφαλίσει η Goldman Sachs άλλες δουλειές, ενώ άλλα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για προσωπικά οφέλη των κατηγορούμενων, συμπεριλαμβανομένων αγορών πολυτελείας στις ΗΠΑ και έργα τέχνης. Μάλιστα, σύμφωνα με τους Financial Times, κάποια από τα χρήματα αυτά φέρονται να κατέληξαν σε έργα του Βαν Γκογκ, σε ακίνητα στο Μπέβερλι Χιλς, έως και στην χρηματοδότηση της ταινίας «Ο Λύκος της Wall Street»!
Με απλά λόγια, ο χρηματιστής μεσολάβησε μεταξύ της τράπεζας (και των δύο –τουλάχιστον- μεγαλοστελεχών της) και κυβερνητικών αξιωματούχων, πείθοντας την κυβέρνηση της Μαλαισίας να πουλήσει δισεκατομμύρια δολ. σε ομόλογα για την ίδρυση του αμοιβαίου κεφαλαίου 1 Malaysia Development Berhad (1MDB). Στη συνέχεια, ο Λόου δωροδόκησε τους κυβερνητικούς αξιωματούχους με μερικά από αυτά τα χρήματα, ώστε να καταφέρει να «εξασφαλίσει» τα υπόλοιπα. Η Goldman Sachs «εγγυήθηκε» ομόλογα 6,5 δις. δολ., καταφέρνοντας να κερδίσει τουλάχιστον 600 εκατ. δολ.. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, περισσότερα από 2,7 δις. δολ. διοχετεύθηκαν στους λογαριασμούς των εμπλεκόμενων στην απάτη, ενώ τουλάχιστον 200 εκατ. δολ. βρέθηκαν στους λογαριασμούς του Λέισνερ.
Σύμφωνα με νεότερο ρεπορτάζ των FT το περασμένο Σάββατο, στην υπόθεση εμπλέκονται περισσότερα από 30 στελέχη της Goldman Sachs, με τους νυν και πρώην διευθύνοντες συμβούλους, Ντέιβιντ Σόλομον και Λόιντ Μπλάκφεϊν αντίστοιχα, να βρίσκονται στο στόχαστρο των αρχών, ενώ εξετάζεται και η εμπλοκή του μεγαλοστελέχους της τράπεζας, Γκάρι Κόλιν, καθώς και του πρώην επικεφαλής του τμήματος επενδυτικής τραπεζικής της Ασίας-Ειρηνικού και νυν προέδρου της μονάδας, Αντρέα Βέλα, που σήμερα βρίσκεται σε αργία. Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, πηγές που είναι «εξοικειωμένες με τη διαδικασία της έγκρισης» υπογραμμίζουν πως οι συμφωνίες εξετάστηκαν λεπτομερώς, δεδομένου ότι αφορούσαν όχι μόνο το Μαλαισιανό Υπερταμείο, αλλά και δεσμούς με το Άμπου Ντάμπι.
«Υπήρχαν δύο κρατικά επενδυτικά ταμεία… όλοι είχαν ασχοληθεί μαζί τους« φέρεται να δήλωσε ένας τραπεζίτης στους FT, συμπληρώνοντας πως «Δεν πρόκειται να βρείτε τι συνέβη… επειδή δεν υπήρξε το προβλεπόμενο επίπεδο εποπτείας».
ΤΟ 1MDB και η εμπλοκή της Goldman Sachs
Το ταμείο 1MDB συστάθηκε το 2009, από τον πρώην πρωθυπουργό, Νατζίμπ Ράζακ (που ήδη αντιμετωπίζει κατηγορίες) ως όχημα για να οδηγήσει τη Μαλαισία στην ανάπτυξη και να δώσει ώθηση στη δημόσια περιουσία της χώρας. Αρχικά, στους στόχους του ταμείου ήταν η άντληση ποσών 8 δισ. δολ. σε ομόλογα, καταφέρνοντας σήμερα να έχει χρέη 11,73 δισ. δολ., ενώ κατά τις αμερικανικές αρχές έχουν κλαπεί τουλάχιστον 4,5 δισ. δολάρια.
Η Goldman Sachs ανέλαβε σύμβουλος του υπερταμείου της Μαλαισίας για την εξαγορά της εταιρείας Ενέργειας Tanjong Energy Holdings από τον Μαλαισιανό δισεκατομμυριούχο Ανάντα Κρίσναν, και των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από την εταιρεία Genting Bhd. Για να «βοηθήσει» τη χρηματοδότηση των αγορών αυτών, η Goldman Sachs διοργάνωσε δύο ξεχωριστές προσφορές ομολόγων το 2012, αξίας 3,5 δισ. δολαρίων. Τον Μάρτιο του 2013, το 1MDB εξέδωσε χρεόγραφα με τη στήριξη της Goldman Sachs για ακόμα 3 δισ. δολ., ενώ σήμερα εκτιμάται πως το ταμείο έχει χρέη που ξεπερνούν τα 11,73 δισ. δολ.. Μόνο από την έκδοση των ομολόγων των 3 δισ. ευρώ, η Goldman Sachs εξασφάλισε ως αμοιβή περί τα 300 εκατ. δολαρίων.
Αξίζει να σημειωθεί πως, παρότι αρχικά η υπόθεση αντιμετωπίστηκε ως τέτοια που αφορά μόνο τους τρεις προαναφερόμενους, πλέον οι αρχές εξετάζουν την εμπλοκή και άλλων στελεχών της Goldman Sachs. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, «και άλλοι υπάλληλοι και αξιωματούχοι» του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος γνώριζαν -χωρίς ωστόσο να τους κατονομάζει- για τις δωροδοκίες και τις διαδρομές των χρημάτων, που είχαν υποσχεθεί στους αξιωματούχους για τη διασφάλιση των κερδών της τράπεζας. Μάλιστα, οι FT αναφέρουν πως αυτοί οι άνθρωποι ακόμη επιχειρούν να αποκρύψουν κρίσιμες για την έρευνα πληροφορίες.
Σημειώνεται επίσης, όπως αναφέρει το Bloomberg, πως η Goldman Sachs επιχειρεί να περιορίσει τις παράνομες δραστηριότητες στη δράση του Λέισνερ, παρότι ο τελευταίος φέρεται να εμπλέκει μερικούς από τους πρώην συναδέλφους του, αλλά ακόμα και την ίδια την τράπεζα. «Η εταιρεία συνεχίζει να συνεργάζεται με όλες τις αρχές που ερευνούν το περιστατικό» φέρεται να ενημερώνει εκπρόσωπος της Goldman Sachs Group Inc., σε ενημέρωση μέσω email.
Η υπόθεση του ταμείου της 1MDB έχει ήδη κοστίσει στον πρώην πρωθυπουργό της χώρας, Νατζίμπ Ράζακ τις πρόσφατες εκλογές, αφού υπεξαίρεσε 700 εκατ. δολ. από το ταμείο και βρίσκεται αντιμέτωπος με κατηγορίες διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας και εγκληματικής παραβίασης της δικαιοσύνης, ενώ η σύζυγός του, Ρόσμα Μανσόρ, κατηγορείται για ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Το ποιοι γνώριζαν εντός Goldman Sachs για τα πεπραγμένα του τμήματος της Ασίας στη Μαλαισία παραμένει αντικείμενο των ερευνών των αμερικανικών αρχών, ενώ τα νέα στοιχεία δείχνουν αρκετά ψηλά στον τραπεζικό κολοσό. Το σίγουρο είναι πάντως, πως δέκα χρόνια μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την πρωταγωνιστική εμπλοκή της τράπεζας, από την οποια ακόμη δεν έχει ανακάμψει εντελώς η διεθνής οικονομία, ελάχιστα έχουν αλλάξει. Και σίγουρα, όχι η Goldman Sachs.
