Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 12/02/2022

Η διαρροή εσωτερικών εγγράφων μιας αμερικανικής αλυσίδας πολυκαταστημάτων έφερε στο φως τον καλοκουρδισμένο μηχανισμό που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για να αποτρέπουν την ίδρυση συνδικάτων. Μια νέα αντισυνδικαλιστική βιομηχανία γεννιέται, με καλύτερους πελάτες εταιρείες όπως η Amazon, η Google και τα Starbucks.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

Στις αυτοκρατορίες της αρχαιότητας, όταν σημειωνόταν εξέγερση σε κάποια επαρχία, οι ηγεμόνες δεν αρκούνταν στην παραδειγματική εκτέλεση των στασιαστών. Συχνά έπρεπε να καταστραφεί ή ακόμη και να ξεθεμελιωθεί ολόκληρη η πόλη. Ο απόηχος αυτής της πρακτικής φαίνεται πως επανέρχεται τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ όταν εργαζόμενοι στο κατάστημα μιας πολυεθνικής αποφασίσουν να ενταχθούν σε κάποιο συνδικάτο. Προκειμένου να εξασφαλίσει ότι το συγκεκριμένο κατάστημα δεν θα λειτουργήσει σαν πρότυπο ανυπακοής, η διοίκηση μπορεί να αποφασίσει να το κλείσει σε διάστημα λίγων ημερών αδιαφορώντας για τη ζημιά από τη μετεγκατάσταση ή τη διακοπή των πωλήσεων. Ο συνδικαλισμός αντιμετωπίζεται σαν γάγγραινα η οποία δικαιολογεί ακόμη και τον αυτοακρωτηριασμό του σώματος της επιχείρησης.

Στόχος είναι να αποφευχθούν φαινόμενα όπως αυτά που παρατηρούνται εδώ και μερικές εβδομάδες στα Starbucks, όπου εργαζόμενοι ίδρυσαν 50 συνδικάτα βάσης σε 19 αμερικανικές Πολιτείες. Η εξάπλωση, μάλιστα, ήταν τόσο γρήγορη ώστε η κεντρική διοίκηση δεν είχε διαθέσιμα αρκετά στελέχη για να στείλει σε κάθε κατάστημα προκειμένου να «συνετίσουν» τους στασιαστές.

Τα τελευταία 24ωρα μια διαρροή εγγράφων από το τμήμα προσωπικού της εταιρείας λιανικού εμπορίου Target μάς έδωσε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε πώς ακριβώς οργανώνονται και λειτουργούν αυτοί οι μηχανισμοί διάλυσης των συνδικάτων. Τα έγγραφα, που αποστέλλονταν στους κατά τόπους διευθυντές, εξηγούσαν με κάθε λεπτομέρεια πώς να παρακολουθούν τους πιο μαχητικούς υπαλλήλους τους αλλά και πώς να αντιδρούν σε κάθε σχέδιο δημιουργίας συνδικάτου.

H ορολογία που χρησιμοποιούν τα στελέχη της Target θυμίζει άλλοτε προπαγανδιστικά φυλλάδια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για τον εντοπισμό κατασκόπων και άλλοτε οδηγίες κατηχητικού σχολείου για το πώς να εντοπίζεις και να καταδίδεις μαθητές που έχουν τάσεις προς την ακολασία. Τα «σημάδια», τα οποία πρέπει να αναζητούν οι κυνηγοί των συνδικαλιστών, είναι οι «μικρές συναντήσεις εργαζομένων», οι «επαφές εργατών με πρόσφατα απολυμένους συναδέλφους τους» και κάθε είδους συζητήσεις που περιλαμβάνουν λέξεις όπως «μισθός», «επιδόματα», «ασφάλιση» κτλ. Η παρακολούθηση φυσικά των εργαζομένων δεν περιορίζεται στον χώρο εργασίας αλλά και σε διαδικτυακές ομάδες συζητήσεων και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε περίπτωση που εντοπιστεί ο «ιός του συνδικαλισμού», οι τοπικοί διευθυντές θέτουν σε εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης που θυμίζουν την καραντίνα που επιβάλλεται σε περίπτωση ενός πυρηνικού ατυχήματος ή μιας πανδημίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Amazon είχε δημιουργήσει ένα είδος «θερμικού χάρτη» με όλα τα υποκαταστήματα θυγατρικών της, στον οποίο κατέγραφε με θερμότερα χρώματα τις πιθανότητες δημιουργίας συνδικάτου.

Μόλις τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο έκτακτης ανάγκης, κάθε εργαζόμενος καλείται στο γραφείο του διευθυντή όπου ενημερώνεται για τις «επιβλαβείς επιπτώσεις» του συνδικαλισμού ενώ από τα κεντρικά της εταιρείας ξεκινούν υψηλόβαθμα στελέχη που πραγματοποιούν ομαδικά σεμινάρια στους εργαζόμενους. Τα συγκεκριμένα στελέχη έχουν παρακολουθήσει με τη σειρά τους μαθήματα από ειδικούς εκπαιδευτές ενώ συχνά συνοδεύονται από ομάδες δικηγόρων – επιβεβαιώνοντας ότι όπου δεν πίπτει εργοδοτικός λόγος, πίπτει νομική ράβδος.

 

Στις ΗΠΑ το σπάσιμο των συνδικάτων εν τη γενέσει τους έχει μετατραπεί σε μια νέα βιομηχανία με ετήσιο τζίρο 340 εκατομμυρίων δολαρίων, που απασχολεί από δικηγόρους και διαφημιστές μέχρι σεκιουριτάδες και ψυχολόγους. Η ΙΚΕΑ, π.χ., είχε αναθέσει στο δικηγορικό γραφείο Ogletree Deakins να διακόψει τη δημιουργία συνδικάτων, η Google απευθύνθηκε στην IRI Consultants, ενώ η Amazon έχει προσλάβει τουλάχιστον τριάντα δικηγόρους της Littler Mendelson, οι οποίοι εμφανίζονται στις συνδικαλιστικές εκλογές προσπαθώντας να ακυρώσουν τη διαδικασία ή να τρομοκρατήσουν τους εργαζόμενους.

Στις περιπτώσεις, πάντως, που οι εργαζόμενοι αψήφησαν το εργοδοτικό bullying και έστησαν κάλπες για την εκλογή συνδικαλιστικών αντιπροσώπων, οι αντιδράσεις ήταν από αστείες έως τραγικές. Η Amazon έστελνε δεκάδες μηνύματα στα κινητά όλων των υπαλλήλων της να ψηφίσουν «όχι» ενώ γέμιζε τις τουαλέτες με φυλλάδια εναντίον του συνδικαλισμού (ελαφρώς παράδοξο για μια εταιρεία στην οποία εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι δεν έχουν χρόνο για τουαλέτα και αναγκάζονται να κατουράνε σε μπουκάλια). Αντίστοιχα η Volkswagen τοποθέτησε γιγαντοαφίσες έξω από εργοστάσιά της στις ΗΠΑ, ενώ η Delta Airlines εξηγούσε στους εργαζομένους της ότι θα μπορούσαν να κρατήσουν τα χρήματα της ετήσιας συνδρομής για το συνδικάτο και να αγοράσουν μια… παιχνιδομηχανή.

Το ερώτημα φυσικά που προκύπτει είναι αν πραγματικά χρειάζεται τόση προσπάθεια από την πλευρά της εργοδοσίας σε μια χώρα η οποία από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γαλουχείται στην ιδέα πως ο συνδικαλισμός είναι συνώνυμο του κομμουνισμού – αν όχι του διαβόλου. Η απάντηση είναι βέβαια ότι για να το κάνουν τα αφεντικά… κάτι θα ξέρουν. Πρόσφατες έρευνες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι το 50% των εργαζομένων, που δεν συμμετέχει σε συνδικάτα, δηλώνει ότι θα το έκανε εάν δεν αντιμετώπιζε τις πρωτοφανείς πιέσεις της εργοδοσίας.

Είναι, φαίνεται, από εκείνες τις περιπτώσεις όπου ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβεις τη δική σου δύναμη είναι να παρατηρήσεις τον τρόμο στο βλέμμα των αντιπάλων σου.