Είναι αρκετά γνωστό, ότι στη λωρίδα της Γάζας και συνολικά την Παλαιστίνη, το πέταγμα των χαρταετών είναι μια από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες. Μάλιστα το καλοκαίρι του 2009 σε παραλία της βόρειας Γάζας καταρρίφθηκε το παγκόσμιο ρεκόρ για περισσότερους χαρταετούς στον αέρα. Παρακάτω θα δείτε μερικές φωτογραφίες και βίντεο αλλά και ένα μεταφρασμένο κείμενο που δίνει στο γεγονός την πραγματική, πολιτική διάσταση.
Gaza’s Kite Runners
του Ramzy Baroud, μετάφραση Θάνος Ανδρίτσος, https://ilesxi.wordpress.com
Βλέποντας τους από απόσταση, οι χαρταετοί στη Γάζα, μπορεί να φαίνονται αρκετά συνηθισμένοι. Αλλά ενώ τα παιδιά από την Γάζα, είναι απλά παιδιά, οι χαρταετοί τους είναι δεν είναι πολύ συνηθισμένοι. Συχνά στολισμένοι με το κόκκινο, το μαύρο, το πράσινο και το άσπρο της Παλαιστινιακής σημαίας, οι χαρταετοί των παιδιών στη Γάζα είναι εκφάνσεις ανυπακοής, ελπίδας και λαχτάρας για ελευθερία.
Αυτό δεν είναι κλισέ. Οι άνθρωποι που ζουν μέσα στην καταπίεση αξιοποιούν κάθε ευκαιρία για να εκφράσουν ανυπακοή, ακόμα και μέσω τόσο συμβολικών τρόπων.
Έχοντας γεννηθεί και μεγαλώσει σε καταυλισμό προσφύγων στο Nuseirat, θυμάμαι τον πρώτο μου χαρταετό. Είχε και αυτός, όπως οι περισσότεροι, τα χρώματα της σημαίας. Ο χαρταετός ήταν δουλειά του μεγαλύτερου αδερφού μου, τώρα πετυχημένου νοσηλευτή στη Δυτική Όχθη. Υποχρεώθηκε από τις αδιάκοπες κραυγές μου, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα μου. Αλλά γιατί ο πατέρας μου να διαφωνεί σε κάτι τόσο φαινομενικά αβλαβές. Απλό.
Ένα διαβόητο ισραηλινό στρατόπεδο και ένα κέντρο κράτησης είχε τοποθετηθεί στις παρυφές του καταυλισμού προσφύγων, μεταξύ Nuseirat και Buraij. Η βάση εξυπηρετούσε πολλαπλούς σκοπούς. Ήταν για να για στέλνει άμεσα στρατεύματα στον καταυλισμό με την πρώτη ένδειξη διαμαρτυρίας. Επιπλέον, προστάτευαν έναν κοντινό Εβραϊκό οικισμό. Τέλος, λειτουργούσε και σαν μια προσωρινή φυλακή όπου Παλαιστίνιοι ακτιβιστές βασανίζονταν πριν σταλούν στην κεντρική φυλακή της Γάζας ή χειρότερα στην Al- Nakab.
Το στρατόπεδο ωστόσο, σπάνια απολάμβανε στιγμές ειρήνης. Μαθητές και άλλοι πρόσφυγες από γειτονικούς καταυλισμούς προσέρχονταν στα Ισραηλινά στρατιωτικά εδάφη σχεδόν κάθε μέρα με διαδηλώσεις, κρατώντας σημαίες, πετώντας πέτρες και απαιτώντας την αποχώρηση των στρατιωτών. Φυσικά οι στρατιώτες δεν το δέχονταν και ο καταυλισμός μου πλήρωνε βαρύ τίμημα σε αίμα σε κάθε αντιπαράθεση.
Το καλοκαίρι, στην ανυπόφορη ζέστη και υγρασία της Γάζας, είχαμε δύο διαφυγές, να κολυμπάμε στη θάλασσα και να πετάμε χαρταετούς. Η πρώτη επιλογή είχε αποκλειστεί από τον Ισραηλινό στρατό με διάφορα προσχήματα. Κατά την Ιντιφάντα του 1987-1993, η θάλασσα έπεσε στην Ισραηλινή πολιορκία. Το σπίτι μου ήταν πολύ κοντά στην παραλία, κι όμως, περάσαμε πάνω από 7 χρόνια χωρίς να την επισκεφτούμε ούτε μια φορά. Ούτε μια φορά. Και έτσι το πέταγμα του χαρταετού έγινε η πιο αγαπημένη απασχόληση.
Τα παιδιά στη Γάζα δεν αγοράζουν έτοιμους χαρταετούς. Δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Τους φτιάχνουν με τα χέρια τους και με απαράμιλλη δεξιοτεχνία. Για να είμαι πλήρως ειλικρινής, ήμουν απαίσιος στη δημιουργία χαρταετών, όπως είμαι και σε οτιδήποτε απαιτεί χειρονακτική δεξιότητα. Ο δημιουργός χαρταετών στην οικογένεια ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός μου, ο Anwar. Η δεξιότητα του ήταν εντυπωσιακή αλλά συνοδευόταν με πολλούς μπελάδες. Η πηγή τους βρισκόταν στο γεγονός ότι τα παιδιά έφτιαχναν χαρταετούς με τα χρώματα της σημαίας και άλλα σύμβολα της αντίστασης όπως τα αρχικά P.L.O. Συχνά τους πετούσαν έτσι ώστε να είναι ορατοί από το Ισραηλινό στρατόπεδο, και αν ο καιρός ήταν καλός, ακριβώς πάνω από αυτό. Οι πιο έξυπνοι από όσους πετούσαν αετούς ήταν αυτοί που κατάφερναν να ρίξουν τον αετό σε μια πρωτοφανή στιγμή θυσίας ακριβώς μέσα στο στρατόπεδο.
Κατά τα καλοκαίρια της εξέγερσης, θα υπήρχαν ντουζίνες από χαρταετούς, όλοι κόκκινοι, μαύροι, πράσινοι και άσπροι να ανεμίζουν πάνω από το Ισραηλινό στρατόπεδο και το προσωρινό κέντρο κράτησης. Οι στρατιώτες συχνά εξοργίζονταν και εισέβαλλαν στον καταυλισμό αναζητώντας τους στόχους τους: τα παιδιά με τους χαρταετούς. Μπορούσαμε να προσδιορίσουμε την τοποθεσία της επιδρομής όταν όλοι οι χαρταετοί από μια συγκεκριμένη τοποθεσία, έπεφταν από τον ουρανό ταυτόχρονα.
Ένα απόγευμα, ήμουν καθισμένος στη σκάλα του σπιτιού μας στον καταυλισμό, ένα άσπρο σπίτι από τσιμεντόλιθους, στολισμένο με πατριωτικά γκράφιτι. Ήταν ασφαλές να πετάω τον χαρταετό μου καθώς ο πατέρας μου ήταν στο Ισραήλ, μαζί με δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους που διεκδικούσαν έναν μισθό επιβίωσης κάτω από τις δυσκολότερες συνθήκες. Από το πουθενά, Ισραηλινά τζιπ εισέβαλλαν στο ανοιχτό χώρο, που χώριζε το σπίτι μου από το Νεκροταφείο Μαρτύρων. Παιδιά πανικόβλητα να τρέχουν. Παροξυσμός από δακρυγόνα. Χαρταετοί έπεφταν ολόγυρα σαν τραυματισμένοι αετοί. Κι εγώ ο ίδιος έτρεξα, σε κύκλους, χωρίς να αφήνω από τα χέρια μου τον χαρταετό μου.
Δεν ήταν γενναιότητα. Κάθε άλλο. Φοβόμουν σε ακατανόητο βαθμό. Αλλά μου πήρε μήνες για να έχω επιτέλους ένα χαρταετό, και όταν τελικά απέκτησα έναν, και μάλιστα έναν εκπληκτικά όμορφο, δεν ήμουν έτοιμος να τον αφήσω. Ένα τζιπ επιτάχυνε προς το μέρος μου ενώ τα χέρια μου έτρεμαν. «Εσύ, βλάκα», φώναξε ένας στρατιώτης από ένα μεγάφωνο. «Άσε το χαρταετό». Έτσι κι έκανα. Όταν ερωτήθηκα, ώρες αργότερα, γιατί έκλαιγα, είπα στα αδέρφια μου ότι τα μάτια ήταν ακόμα ενοχλημένα από τα δακρυγόνα. Αλλά ήταν ψέμα.
Ίσως να ήταν εξαιτίας αυτής της γλυκόπικρης ανάμνησης, που οι ειδήσεις για τα παιδιά στη Γάζα που στοχεύουν στο παγκόσμιο ρεκόρ με τους περισσότερους χαρταετούς να πετούν ταυτόχρονα στο ίδιο μέρος, μου κέντρισε την προσοχή. Ο John Ging, ο διευθυντής των επιχειρήσεων της υπηρεσίας Relief and Works των Ηνωμένων Εθνών, διαβεβαίωσε τους ρεπόρτερ, ότι τα 5.000 παιδιά που μαζεύτηκαν στην παραλία της βόρειας Γάζας, στις 30 του Ιούλη, πράγματι έσπασαν το ρεκόρ. Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν στη Γερμανία το 2008, και αν ο νέος άθλος επαληθευτεί από τα βραβεία Guinness, τα παιδιά της Γάζας θα έχουν τη νίκη με «άριστα». (Λογοπαίγνιο με τη φράση “flying colors”)
Οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ στη Γάζα, οι δημοσιογράφοι των media και άλλοι είδαν το πέταγμα των χαρταετών σαν μια έκφραση αθωότητας σε μια στιγμή που η Γάζα ζει μια από τις δυσκολότερες εποχές: ασφυκτική πολιορκία, σφαγές, συλλογική ταπείνωση. Αλλά το μήνυμα δεν ήταν προφανώς, ούτε για χαρταετούς, ούτε για παγκόσμια ρεκόρ. Ήταν για τα παιδιά της Γάζας, στην πραγματικότητα, για τη Γάζα την ίδια, αυτό το μικροσκοπικό, κατεχόμενο, αλλά πάντα ατρόμητο, με αντοχή, περήφανο και με κάποιον τρόπο ακόμα γεμάτο ελπίδες, μέρος.
Όσο για μένα, ποτέ δεν έμαθα την τύχη του παλιού μου χαρταετού όταν τόσο απρόθυμα άφησα. Είχα σαν παρηγοριά τη σκέψη ότι μπορεί να έπεσε μέσα στο κέντρο κράτησης, αλλά δεν ήμουν ποτέ σίγουρος. Ήταν ο πρώτος μου χαρταετός, και δεν ζήτησα ποτέ για άλλον, παρ’ όλες τις επαναλαμβανόμενες προσφορές του μεγαλύτερου αδερφού μου.
Κεντρική εικόνα: Mohammed Abed / AFP-Getty Images, 2009
