Το κράτος και η εθελοντική εισφορά των εφοπλιστών έχουν συνέχεια

Πηγή: TPP

του Θάνου Καμήλαλη

Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών την περασμένη εβδομάδα, ο Θεόδωρος Βενιάμης αποκάλυψε ότι η ναυτιλιακή κοινότητα έχει συμφωνήσει με την ελληνική κυβέρνηση στην υπογραφή ενός νέο «συνυποσχετικού οικειοθελούς παροχής», το οποίο μάλιστα θα είνια αόριστης διάρκειας. Η νέα αυτή εθελοντική εισφορά θα αντικαταστήσει την προηγούμενη συμφωνία των εφοπλιστών με την κυβέρνηση Σαμαρά το 2013, που είχε ημερομηνία λήξης το 2017 και παρατάθηκε κατά έναν χρόνο από την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Ο Θ.Βενιάμης ανέφερε συγκεκριμένα:

Σε εθνικό επίπεδο, επίσης, με το τέλος του 2018 εξέπνευσε τυπικά και η προθεσμία της προαναγγελθείσας προσαρμογής του ελληνικού ναυτιλιακού θεσμικού πλαισίου σύμφωνα με τις τεχνοκρατικές συζητήσεις που είχαν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια μεταξύ της ελληνικής πολιτείας και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο της ανεπίσημης διερεύνησης αυτού. Ειδικότερα, μετά τη λήξη στο τέλος του 2018 του πενταετούς διάρκειας Συνυποσχετικού μεταξύ της ναυτιλιακής κοινότητας και της Πολιτείας, η ναυτιλιακή μας κοινότητα, με συντριπτική πλειοψηφία σε αριθμό πλοίων και χωρητικότητα, έχει ήδη αποφασίσει να συνάψει ένα νέο συνυποσχετικό οικειοθελούς παροχής με την Πολιτεία, το οποίο σε κάθε περίπτωση θα σέβεται νομοτεχνικά το υφιστάμενο θεσμικό ναυτιλιακό πλαίσιο.

Τα κύρια χαρακτηριστικά του νέου Συνυποσχετικού έγκεινται στην αόριστη χρονική διάρκεια αυτού και στην καταβολή ενός σταθερού ποσοστού 10% επί των εισαγόμενων ναυτιλιακών μερισμάτων των φυσικών προσώπων. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η απόφαση αυτή αποδεικνύει για άλλη μια φορά την υπευθυνότητα και ενότητα του κλάδου μας, καθώς και την ισχυρή βούλησή μας να συνεχίσουμε τη διαχρονικά ενεργή παρουσία μας στον τόπο μας.

Αυτό δηλαδή που αλλάζει είναι ότι αντί για τον διπλασιασμό της φορολόγησης επί του τονάζ (χορητικότητα πλοίων), που προέβλεπε η προηγούμενη εθελοντική εισφορά, πλέον τα εισαγόμενα ναυτιλιακά μερίσματα θα φορολογούνται με 10%.

Διπλή φορολόγηση έχουν ζητήσει οι δανειστές

Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι δεν αλλάζει τίποτα στο ισχύον καθεστώς. Τα πράγματα όμως είναι ακόμη χειρότερα. Μολονότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα και η νέα συμφωνία δεν έχει υπογραφεί, από την ομιλία του κ.Βενιάμη προκύπτει ότι η νέα συμφωνία θα αντικαταστήσει την προηγούμενη. Ρεπορτάζ της «Καθημερινής» και της «Εφημερίδας των Συντακτών» επίσης αναφέρουν ότι ο νέος φόρος στα μερίσματα θα αντικαταστήσει την προηγούμενη επιβάρυνση.

Το μνημόνιο όμως προέβλεπε ότι θα πρέπει να ισχύσουν και τα δύο.

Στο κείμενο της τέταρτης αξιολόγησης του τρίτου μνημονιου, στο οποίο συμφώνησαν κυβέρνηση και δανειστές και δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάιο του 2018 γράφει συγκεκριμένα (δείτε εδώ και σχετικά ρεπορτάζ):

«Οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι επετεύχθη συμφωνία με την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν, μετά από μακροχρόνιες διαπραγατεύσεις στην φορολογία της ναυτιλία. Η εθελοντική εισφορά της ναυτιλιακή κοινότητας θα παραταθεί, ένας νέος φόρος θα θεσπιστεί για τα επαναπατριζόμενα κέρδη και διάφορα φορολογικά παράθυρα θα κλείσουν. Η νομοθεσία θα ολοκληρωθεί και θα ψηφιστεί τον Ιούλιο του 2018»

Από το 2016, το ιδιαίτερα ευνοϊκό καθεστώς φοροασυλίας που απολαμβάνουν οι έλληνες εφοπλιστές μπήκε στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την Κομισιόν να ζητάει συνεχώς και σε διαδοχικές αξιολογήσεις την «επανεξέταση της φορολογίας στη ναυτιλία», θέτοντας ως βασικό αίτημα την θέσπιση φόρου για τα μερίσματα. Η απάντηση των εφοπλιστών ήταν ότι «ο Σόμπλε μας ζηλεύει» και όπως ανέφερε και στην ομιλία του ο Βενιάμης, η προθεσμία για την προσαρμογή του ελληνικού θεσμικού πλαισίου εξέπνευσε στο τέλος του 2018.

Το πιθανότερο σενάριο λοιπόν, βάσει των παραπάνω, είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί με τη νέα εθελοντική εισφορά και να κλείσει το θέμα με τις αντιρρήσεις των δανειστών, μέσω του φόρου στα μερίσματα, αλλά και να μην «επιβαρύνει υπερβολικά» του εφοπλιστές, μέσω της μη ανανέωσης της προηγούμενης εισφοράς. Η οριστική απάντηση θα φανεί στο τελικό κείμενο, αλλά υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η νέα ρύθμιση θα είναι ένα ακόμα «δώρο» του κράτους στον κλάδο.

Εισπράχθηκε η προηγούμενη εισφορά;

Εκτός αυτού όμως, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι οι μέχρι τώρα πληροφορίες θα ανατραπούν και η εθελοντική εισφορά του Σαμαρά θα παραταθεί, φαίνεται ότι οι στόχοι που τέθηκαν το 2013 δεν επιτεύχθηκαν ποτέ. Με δύο νόμους, το 2013 (όταν η εισφορά παρουσιάστηκε ως υποχρεωτική, πακέτο με τον ΕΝΦΙΑ) και το 2014 (όταν από υποχρεωτική έγινε εθελοντική), ο στόχος της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν θεωρητικά, να εισπράξει 420 εκατ. ευρώ σε μία τριετία (140 εκατ. το χρόνο).

Το αν εισπράχθηκαν αυτά τα ποσά παραμένει ένα μεγάλο ερώτημα, αλλά η πιο πιθανή απάντηση είναι πως όχι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το 2016 στη Βουλή ο τότε αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Τρύφων Αλεξιάδης, απαντώντας σε βουλευτές του ΚΚΕ, το ελληνικό κράτος εισέπραξε μέσω της εθελοντικής εισφοράς 40 εκατ. ευρώ το 2014 και 45 εκατ. το 2015, δηλαδή περίπου το 1/3 του στόχου.

Η Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΝΕΝ) από την άλλη υποστηρίζει ότι η εικόνα είναι ακόμη χειρότερη και, σε επικοινωνία με το TPP, τονίζει ότι τα στοιχεία της δεν έχουν διαψευστεί. «Σύμφωνα με εξακριβωμένα στοιχεία των ελληνικών φορολογικών αρχών και του αρμόδιου Υπουργείου Οικονομικών για την περίοδο 2014-2017 το ελληνικό δημόσιο έχει εισπράξει μόνο το 1/5 της εθελοντικής εισφοράς που συμφωνήθηκε να πληρώσουν οι εφοπλιστές, δηλαδή 85 εκατομμύρια ευρώ» υποστηρίζει η ΠΕΝΕΝ,

Μάλλον γι αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφημερίδας των Συντακτών», ο υπουργός Οικονομικών έχει ορίσει «ρήτρα» ότι η ετήσια συνεισφορά των εφοπλιστών με τη νέα συμνφωνία δεν θα μπορεί να είναι κάτω από 40 εκατ. ευρώ. Οι στόχοι φαίνεται να έχουν χαμηλώσει σημαντικά…

Η σιωπή στην Αναθεώρηση του Συντάγματος

Εν μέσω αυτών των διεργασιών, που κρατούνται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, οι έλληνες εφοπλιστές είδαν την αξία των πλοίων τους να ξεπερνά  για πρώτη φορά το φράγμα των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τη λίστα της εταιρείας Vesselvalue που δημοσιεύτηκε στη γερμανική εφημερίδα Die Welt. «Πρόκειται γενικώς για την πρώτη φορά που μια χώρα διαθέτει τόσο μεγάλης αξίας φορτηγά πλοία. Σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες αύξησαν για άλλη μια φορά το ποσό της αξίας των πλοίων τους κατά 5,5 δισ. δολάρια (4,8 δισ. ευρώ)», προσθέτει το δημοσίευμα.

Την ίδια ώρα επίσης, στη Βουλή γίνεται εδώ και μήνες συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Από αυτήν όμως, όπως έχει αναφέρει ξανά το TPP, απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στο άρθρο 107, που κατοχυρώνει συνταγματικά τις δεκάδες φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν οι εφοπλιστές και νομοθετήθηκαν από το 1952 μέχρι το 1975. Οποιαδήποτε νύξη έστω, περί αναθεώρησης του άρθρου (που τέθηκε μέσα σε όλα σε άλλες οικονομικές συνθήκες) απουσίαζε εξαρχής και από τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας. Η ΠΕΝΕΝ, που έστειλε σειρά επιστολών με αίτημα την κατάργηση του άρθρου 107, τόνίζει ότι δεν έλαβε ποτέ καμία απάντηση.

Η ύπαρξη αυτού του άρθρου στο Σύνταγμα της χώρας είναι ο λόγος που οποιαδήποτε επιπλέον φορολόγηση της ναυτιλιακής δραστηριότητας μπορεί να γίνει μόνο εθελοντικά. Κι αυτό από μόνο του, δείχνει την σκανδαλώδη του φύση, ασχέτως της συζήτησης περί του πόσο μπορεί να φορολογηθεί περισσότερο ο κλάδος και του αν «θα πάρουν τα πλοία και θα φύγουν».

Καθώς λοιπόν η απροθυμία του πολιτικού συστήματος για οποιαδήποτε αλλαγή στο ζήτημα αυτό είναι διακομματική και παροιμιώδης (και η σιωπή των ελεγχόμενων από αυτά ΜΜΕ και η ανοχή των δανειστών επίσης), το μόνο που μένει είναι οι πενιχρές «εθελοντικές εισφορές». Με σοβαρό κίνδυνο μάλιστα, η καινούρια που έρχεται να είναι χειρότερη από την προηγούμενη