Ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης στο Gazzetta: «Η σάτιρα μπορεί να έχει τον ρόλο μιας εναλλακτικής πληροφόρησης»

Πηγή: Gazzetta

Εισαγωγή από ένα ανολοκλήρωτο θεατρικό: Μια ιστορία θα σας πω για τον… Όχι, όχι. Δεν θα την πεις εσύ. Θα την πει ο Αποστόλης. Μα, εγώ ήθελα να πω για τον «φλου». Ναι, αλλά θέλουμε μια ιστορία καθαρή, κρυστάλλινη, αιχμηρή. Α, κατάλαβα. Σάτιρα θέλετε.

Ο λαός θέλει σάτιρα και ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης θα τη δώσει. Την έδινε, τη δίνει. Ο Μπαλούρδος έχει τις ερωτήσεις και ο Τσολιάς τις απαντήσεις. Και όταν ο Τσολιάς ρωτά, ο Μπαλούρδος σιωπά και τα τσιμέντα ραγίζουν. Κι αν ο πρωθυπουργός έξυσε τον πάτο του βαρελιού για τους αγρότες, λέμε τώρα, ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης εκτοξεύει τον σατιρικό του λόγο από τον τόπο της εξορίας μας, απ’ αυτό το ερείπιο που φέρει την ταμπέλα «Επιτελικώς Πάτος». Ο Αποστόλης σας περιμένει στον «Σταυρό του Νότου» [κεντρική σκηνή] για δύο ακόμη παραστάσεις [27/3 και 10/4]. Η μπάντα, «Τσολιάς εν δε Τσόλια Μπαντ», παίζει για σας. Και μη φοβάστε, ο Μπαλούρδος θα είναι εκεί για να σας προστατεύσει.

Στον πάτο μας ρίξανε ή πέσαμε μόνοι μας;
Ε, κάποιοι από μας έβαλαν το χεράκι τους να φτάσουμε στον πάτο. Οι παγίδες, όμως, ήταν τέτοιες και τόσο οργανωμένες, που δύσκολα δε θα την πατούσαμε. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι να προσέχουμε τις παγίδες, το ζήτημα είναι να μην εμπιστευόμαστε και να μην δίνουμε δύναμη σε αυτούς που είναι πρόθυμοι να μας βάλουν παγίδες και τρικλοποδιές.

Ο Τσολιάς είναι το alter ego του Έλληνα και ο Μπαλούρδος ο μόνιμος φόβος του;
Και οι δυο είναι κομμάτι του Έλληνα. Ο Τσολιάς το πιο αντιδραστικό του και ο Μπαλούρδος το πιο ευάλωτο και συντηρητικό του. Ο Τσολιάς είναι αυτός που τα βλέπει, τα κατακρίνει και αντιδρά, ο Μπαλούρδος αυτός που υπομένει, καταπίνει και κάθεται ήσυχα στην αδιατάραχτη βολή του.

Τι επίδραση έχει η επαφή με το κοινό στην καλλιτεχνική σας έκφραση;
Πολύ μεγάλη. Το ουσιαστικότερο καλλιτεχνικό μου ερέθισμα το αντλώ από το κοινό. Είτε αυτό είναι τηλεοπτικό, είτε ραδιοφωνικό, είτε θεατρικό. Ο μόνος τρόπος να εκφραστείς αυθεντικά σε ένα τέτοιο είδος τέχνης, τη σάτιρα, είναι να έχεις άμεση επαφή με το κοινό. Ο σατιρικός έχει πολύ συγκεκριμένη αποστολή, δεν εκφράζει τις δικές του ανησυχίες, αλλά τις ανησυχίες και τα προβλήματα του κόσμου. Στη σάτιρα δε μιλάει ο καλλιτέχνης, μιλάει ο λαός. Για αυτό οι έχοντες της εξουσία τρέμουν τη σάτιρα, επειδή είναι γνήσια λαϊκή έκφραση.

«Τα πάντα είναι σάτιρα και τα πάντα μπορούν να γίνουν αντικείμενο σάτιρας»

Τι πρέπει να διαθέτει ο σατιρικός καλλιτέχνης για να είναι αποτελεσματικός;
Ευήκοα ώτα και γρήγορα αντανακλαστικά. Όπως επίσης χρειάζεται πολύ καλή ενημέρωση και γνώση για όλα τα θέματα της άμεσης και της ευρείας επικαιρότητας. Βασικό όλων, όμως, είναι η γείωση με την κοινωνία και η γείωση με τον εαυτό του. Τον επηρμένο καλλιτέχνη ή αυτόν που καταχράται την όποια δύναμη έχει πάρει από τον κόσμο ή από την δημοσιότητα, όσο και να προσπαθεί να το κρύψει ή να το καθυστερήσει, αργά ή γρήγορα ο κόσμος θα τον πάρει χαμπάρι και θα τον αγνοήσει.

Ο σάκος του σατιρικού λόγου χωράει τα πάντα;
Χωράει όλα τα στρεβλά που βιώνουμε καθημερινά. Τα πάντα είναι σάτιρα και τα πάντα μπορούν να γίνουν αντικείμενο σάτιρας. Ο σατιρικός λόγος είναι κατά πολύ ισχυρότερος του πολιτικά ορθού λόγου για παράδειγμα και του καθωσπρεπισμού. Η σάτιρα είναι ο λοξός πολιτικός λόγος, όχι ο ορθός.

Ο λοξός πολιτικός λόγος και το σατιρικό τραγούδι, πώς απαντάνε στα λόγια των «αρίστων»;
Με αιχμή και με λόγια κοφτερά και πολύ στοχευμένα. Έτσι κι αλλιώς, η σάτιρα δεν ανοίγει «διάλογο» με τον όποιο άχρηστο αυτοαποκαλείται άριστος, η σάτιρα συνομιλεί μόνο και συνδιαλέγεται με αυτούς που μπορούν να αντιληφθούν ένα σατιρικό τραγούδι ή ένα σατιρικό κείμενο που θα τους ταρακουνήσει και θα τους ξεβολέψει. Δεν έχει καμιά δουλειά με τους βολεμένους, έχει να κάνει μόνο με τους ανήσυχους.

«Τα συστημικά ΜΜΕ δεν προσφέρουν καμία πληροφόρηση πλέον, πλην αυτής που τους υπαγορεύουν τα non papers του Μαξίμου»

Είναι η σάτιρα μέσο αντιπληροφόρησης απέναντι στην ενημέρωση των συστημικών των ΜΜΕ;
Μα τα συστημικά ΜΜΕ δεν προσφέρουν καμία πληροφόρηση πλέον, πλην αυτής που τους υπαγορεύουν τα non papers του Μαξίμου. Είναι πλήρως απαξιωμένα στη συνείδηση του κόσμου, για αυτό και ο κόσμος τους έχει γυρίσει τόσο θεαματικά την πλάτη. Κανείς νοήμον δεν περιμένει να ενημερωθεί από τα κανάλια που ξερογλείφουν όλη μέρα τον Μητσοτάκη και τη σπείρα του. Οπότε εσχάτως ναι, η σάτιρα μπορεί να έχει τον ρόλο μιας εναλλακτικής πληροφόρησης.

Η εξουσία πώς στέκεται απέναντι στη σάτιρα;
Φοβικά και κομπλεξικά. Είναι στημένη σε τόσο επιφανειακά και σαθρά θεμέλια που τρέμει μήπως η σάτιρα γκρεμίσει αυτή την πλαστή και γεμάτη γκλίτερ εικόνα που έχουν χτίσει για να γίνουν αρεστοί και προσηνείς.

Στο μπάζωμα των συνειδήσεων, που κάθε αστική εξουσία επιχειρεί, ο Τσολιάς τι απαντά;
Οι συνειδήσεις δεν μπαζώνονται, όσα μπετά κι αν ρίξουν από πάνω. Το μόνο που καταφέρνουν να μπαζώσουν είναι τις βρωμιές τους και τις ευθύνες τους. Το ποιοι είναι για τα μπάζα είναι ευδιάκριτο πλέον στην κοινωνία.

Αν ο Μπαλούρδος είναι στη «σωστή» πλευρά της ιστορίας, ο Τσολιάς που τοποθετείται;
Στην λάθος πλευρά για αυτούς, στη σωστή όμως για όλους εμάς. Η σωστή πλευρά της δικής τους ιστορία είναι το μίσος, η αδικία και το αίμα. Η σωστή πλευρά της δικής μας ιστορίας είναι τα χαμόγελα, η αλληλεγγύη και η ζωή.

Ποια είναι τα όνειρα του Τσολιά για την ελληνική κοινωνία;
Να μη φοβόμαστε να είμαστε γυναίκες, να μη φοβόμαστε να είμαστε γκέι, να μη φοβόμαστε να κάνουμε παιδιά, να μη φοβόμαστε να είμαστε παιδιά, να μη φοβόμαστε να μεγαλώσουμε, να μη φοβόμαστε να μιλήσουμε, να μη φοβόμαστε να ζήσουμε. Να μη φοβόμαστε. Και να διεκδικούμε.

Ταυτότητα παράστασης

Αποστόλης Μπαρπαγιάννης

Τσολιάς εν δε Τσόλια Μπαντ!

«Επιτελικώς Πάτος»

Στην κεντρική σκηνή του Σταυρού του Νότου. [Τετάρτη 27/3 και Τετάρτη 10/4]