Επιστολή του απεργού πείνας Γ. Μιχαηλίδη: Ο σκορπιός και το κεντρί του

Ο σκορπιός είναι ένα έντομο πού διαφέρει ελάχιστα από τα προγονικά του είδη, τα οποία ήταν από τα πρώτα ζώα που περπάτησαν στην ξηρά πριν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Έχει παρατηρηθεί, ότι άτομα αυτού του είδους όταν βρεθούν εγκλωβισμένα ανάμεσα στις φλόγες, χωρίς ορατή διέξοδο διαφυγής, κάνουν κάτι εντυπωσιακό: στρέφουν το κεντρί τους στον εαυτό τους και αυτοκτονούν! Μία συμπεριφορά που δεν προσφέρει κανένα εξελικτικό πλεονέκτημα, καθώς στις λιγοστές πιθανότητες που η φωτιά θα έσβηνε, τα ζώα που θα επιβίωναν θα μπορούσαν να συνεχίσουν να αναπαράγονται. Μία συμπεριφορά που έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία που θέλει τα έντομα βιολογικά ρομπότ επειδή παρουσιάζουν τυποποιημένες συμπεριφορές.

Η απλούστερη θεώρηση με την οποία μπορώ να ερμηνεύσω αυτή τη συμπεριφορά, είναι ότι η εξέλιξη της ζωής δεν κατασκευάζει ρομπότ, αντίθετα δημιουργεί νευρικά συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών και λήψης αποφάσεων. Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφορών, αναδύονται από τη σύνθετη λειτουργία αυτοοργανωμένων νευρικών κυκλωμάτων, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις ευνοούν όντως την μέγιστη αναπαραγωγική δυνητικότητα. Άρα λοιπόν, τα μικροσκοπικά αυτά νευρικά συστήματα με αρκετές τάξεις μεγέθους λιγότερες νευρικές συνάψεις από ότι οι δικοί μας εγκέφαλοι, παράγουν μία συμπεριφορά που προδίδει στοιχεία της εσωτερικής τους λειτουργίας:

1. Τα ζώα αυτά βιώνουν πόνο, εννοώντας τον πόνο ως ένα ερέθισμα το οποίο το ζώο προσπαθεί να εξαλείψει.
2. Τα ζώα αυτά βιώνουν φόβο, εννοώντας τον φόβο ως μία εσωτερική νοητική προβολή μιας μελλοντικής κατάστασης.
3. Έχουν γνώση ότι διαθέτουν ένα φονικό εργαλείο με το οποίο δολοφονούν τα θηράματα τους και αμύνονται από τους θηρευτές τους: το κεντρί.
4. Συσχετίζουν το αίσθημα του πόνου με το σώμα τους, καθώς στρέφουν το κεντρί στον εαυτό τους.
5. Η συσχέτιση του πόνου με την αυτοαντίληψη, εφόσον ο πόνος είναι μία στοιχειώδης μορφή νοητικής κατάστασης, και η συνείδηση είναι η σκέψη πάνω στην σκέψη, συνιστά μία πρωτόλεια μορφή συνείδησης. Άρα ο πόνος είναι κατά μία έννοια συνειδητός.

Επειδή η ανθρωποκεντρική στην πλειονότητα της κοινωνία μας, αποδίδει τα παραπάνω νοητικά χαρακτηριστικά αποκλειστικά στους ανθρώπους, μάλλον θα κατηγορηθώ για ανθρωπομορφισμό (θα μου πείτε από όσα έχεις κατηγορηθεί αυτό σε πείραξε;). Ωστόσο δεν αποδίδω στους σκορπιούς χαρακτηριστικά που δεν συνάγονται από τη συμπεριφορά τους, όπως π.χ. έλλογη σκέψη. Είναι ενθαρρυντικό ότι νεότερες νευροεπιστημονικές έρευνες υπαινίσσονται πως η αρχιτεκτονική των νευρικών κυκλωμάτων που σχετίζεται με τη λειτουργία της συνείδησης στον άνθρωπο και τα υπόλοιπα θηλαστικά, ανιχνεύεται ακόμη και στους εγκεφάλους εντόμων.

***

Πώς συνδέονται τα παραπάνω με την τωρινή κατάσταση; Μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα από την εμφάνιση των σκορπιών, περπάτησε στη γη ένα ον που κατασκεύασε δομές μόνιμου εγκλωβισμού για άλλα ζωντανά όντα, ανάμεσα στα οποία και τους όμοιους του: κλουβιά και φύλακες. 

Πολλά ευφυή ζώα σε συνθήκες αιχμαλωσίας σταματάνε να τρώνε και οδηγούνται στο θάνατο (π.χ. από τα δελφίνια που αιχμαλωτίζονται ελάχιστα επιβιώνουν).

Αμέτρητοι άνθρωποι σε συνθήκες αιχμαλωσίας, (από τόσο παλιά που έχουν σβήσει οι απαρχές) έχουν προβεί σε απεργίες πείνας μέσα στις φυλακές για να κερδίσουν την ελευθερία τους ή την αξιοπρέπειά τους. Πρόκειται για το αντίστοιχο του αυτοκεντρίσματος από όντα με αρκετή ευφυΐα ώστε να προσπαθήσουν να δώσουν διέξοδο στο αδιέξοδο.

Για αυτό πλέον, η απεργία πείνας αποτελεί διεθνώς ένα ιστορικά αναγνωρισμένο ισχυρό μέσο αγώνα, κυρίως των φυλακισμένων. 

***

Στις ελληνικές συνθήκες (όπου μέχρι και η χούντα των συνταγματαρχών έκανε πίσω σε απεργίες πεινάς) οι σύγχρονοι δικαστές και εισαγγελείς διέπονται από μία διαφορετική οπτική. Η πλειονότητα διακατέχεται από υπερσυντηρητικές απόψεις και έχοντας προκαλέσει ανείπωτο πόνο σε δεκάδες χιλιάδες κρατούμενους που τους έχουν στερήσει μακροχρόνια την ελευθερία, εργάζονται για μία βιομηχανία βασανισμού που οχυρώνεται πίσω από προφανή ψεύδη όπως ο σωφρονισμός. Σαν τους εργάτες των σφαγείων, ή σαν τους πιλότους μαχητικών αεροσκαφών που βομβαρδίζουν τις πόλεις του αντιπάλου, έχουν νεκρώσει μέσα τους κάθε ίχνος ενσυναίσθησης και μπορούν να τρώνε το μεσημεριανό τους πείθοντας τους εαυτούς τους ότι κάνουν κάτι χρήσιμο. Για αυτό και βλέπουν την απεργία πείνας ως ένα μέσο αμφισβήτησης της παντοδυναμίας τους και επιδεικνύουν μηδενική ανοχή.

Πώς αλλιώς να ερμηνευθούν, αυτά που γράφουν δικαστές και εισαγγελείς, μέχρι και την 46η μέρα απεργίας πείνας που διεξάγω, όποτε και εκδόθηκε η εισαγγελική πρόταση του εφετείου για την αποφυλάκιση μου; 

Προηγήθηκαν δύο συμβούλια όπου δικάστηκα για αυτά που οι δικαστές πιστεύουν ότι θα κάνω και κρατούμαι προληπτικά ως “επικίνδυνος τέλεσης νέων αξιόποινων πράξεων”. Στη δεύτερη μάλιστα δική δεν μου έκαναν ούτε μία ερώτηση, ούτε καν για τους τύπους και απλά εξέδωσαν μία προειλημμένη απόφαση μετά από 40 μέρες (30 εκ των οποίων ήδη σε απεργία πείνας). Χωρίς καν σκεπτικό, τους πήρε 40 ημέρες για να γράψουν “σύμφωνα με την εισαγγελική πρόταση, προς αποφυγήν άσκοπων επαναλήψεων”. Αντιμετωπίστηκα με προκλητική αδιαφορία.

Απέναντι σε αυτή την αθλιότητα ξεκίνησα την απεργία πείνας. Και στην ανακοίνωση έναρξης της, απαρίθμησα τόσο τις αυθαιρεσίες σε βάρος μου, όσο και πάμπολλα παραδείγματα όπου οι δικαστές έχουν ανοίξει διάπλατα τις πόρτες όταν πρόκειται για παιδιά του συστήματος (μπάτσους – δολοφόνους, δεσμοφύλακες – βασανιστές, φασίστες, μεγαλοκαπιταλιστές).

Εν τω μεταξύ, εν μέσω της απεργίας μου έχουν αποφυλακιστεί πρόωρα ο δολοφόνος του Αλέξανδρου, ένας εκ των δολοφόνων του Ζακ που έβγαλε τόσο φυλακή όσο διάστημα κάνω εγώ απεργία πείνας και ο βιαστής Φιλιππίδης με το απίθανο σκεπτικό ότι δεν κινδυνεύουν τα υποψήφια θύματα επειδή είναι πλέον γνωστός για τις πράξεις του και θα τον αποφεύγουν. Και εγώ που συμπλήρωσα τα 3/5 της ποινής μου εδώ και 7 μήνες “δεν έχω σωφρονιστεί ακόμα καθώς δεν έχει περάσει ικανό χρονικό διάστημα” κατά τα εισαγγελικά σκεπτικά! Αμετανόητοι δολοφόνοι απολαμβάνουν αυτό που παλεύω να κερδίσω εδώ και 50 ημέρες ρισκάροντας τη ζωή μου, αυτό που δικαιούμαι εδώ και 7 μήνες, την ελευθερία.

Φαινομενικά άσχετο το γεγονός της δολοφονίας του χιμπατζή που απέδρασε από τη φυλακή άγριων ζώων του Ζαν Ζακ Λεσουάρ, και όμως σχετικό. Άραγε θα ασχοληθεί η ελληνική “δικαιοσύνη” με έναν κατά συρροή δολοφόνο και βασανιστή της άγριας ζωής; Πολλά τα λεφτά…

Εν πάση περιπτώσει αυτή τη στιγμή, το δικό μου κεντρί έχει ήδη διατρήσει το σώμα μου και διαχέει δηλητήριο καταστρέφοντας τα ζωτικά του όργανα, πιθανώς μη αναστρέψιμα. Ωστόσο θα διαπεράσει αναπόφευκτα, έστω και προσωρινά, και τη δολοφονική τάξη που συντηρεί αυτό το σύστημα γενικευμένης υποδούλωσης και εκμετάλλευσης της (ανθρώπινης και μη) φύσης…

Ο ΜΟΝΟΣ ΗΤΤΗΜΕΝΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΟΘΗΚΕ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ

11/7/2022,

Γιάννης Μιχαηλίδης