Λεωνίδας Βατικιώτης
Ξεχωριστή στιγμή για την ελληνική δημοσιογραφία και τη συζήτηση που διεξάγεται για το μιντιακό τοπίο αποτέλεσαν τα συμπεράσματα του συνεδρίου που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου, «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία». Στο συνέδριο κατατέθηκαν εισηγήσεις περισσότερων από 250 επιστημόνων και μίλησαν 105 εισηγητές από τις πιο διαφορετικές χώρες του κόσμου: Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Ρωσία, ΗΠΑ, Μεξικό και πολλές ακόμη χώρες. Το πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι δεκάδες φοιτητές, δημοσιογράφοι και πολίτες συμμετείχαν στο ζωντανό διάλογο που αναπτύχθηκε επί 3 ημέρες, από τις 27 ως τις 29 Σεπτεμβρίου.
Στο ζωντανό διάλογο συνέβαλε σημαντικά η παρουσία πολλών επαγγελματιών δημοσιογράφων που πήραν μέρος σε πάνελ μαζί με ακαδημαϊκούς. Έτσι, τα εμπόδια και τα ερωτηματικά που γεννιούνται καθημερινά «εν θερμώ» διασταυρώθηκαν με θεωρητικές αναζητήσεις που συνήθως μένουν στις σελίδες των επιστημονικών περιοδικών και ανακοινώσεων ή τα αμφιθέατρα.
Απάνθισμα αυτών των προβληματισμών ήταν οι «6+1 προτάσεις για τη Δημοσιογραφία». Είναι ένα κείμενο ουσιαστικού κι εξαντλητικού διαλόγου που επιχειρεί να θέσει τις βάσεις για τη δημοσιογραφία του αύριο. Τουλάχιστον να περιγράψει τι απέτυχε, τι δεν μπορεί και δεν πρέπει να επαναληφθεί πχ. το δίπολο αυτορρύθμιση/απορρύθμιση και οι μισθοί εξαθλίωσης. Επιπλέον, ανοίγει τη συζήτηση για επιτυχημένες πρακτικές όπως είναι η διαφάνεια στις προσωπικές τοποθετήσεις, που αυξάνουν την αξιοπιστία δημοσιογράφων και ΜΜΕ, όπως ο ταχύτερος αποχαρακτηρισμός κρατικών εγγράφων προς διευκόλυνση της έρευνας.
Το σπουδαιότερο ωστόσο είναι ότι με αυτές τις διαπιστώσεις, η φιλοδοξία του Advanced Media που συνδέεται με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία» του ΑΠΚΥ σε επίπεδο έρευνας και εφαρμοσμένων έργων στα δύο πεδία δεν είναι να κλείσει, αλλά να ανοίξει η συζήτηση κι αυτό το κείμενο να εμπλουτιστεί παραπέρα.
Οι προτάσεις είναι οι εξής:
Ιδιαίτερα σημαντικό να προχωρήσει ο «Γραμματισμός στα Μέσα» ή media literacy. Δηλαδή η ενίσχυση της κριτικής ικανότητας – ήδη από το σχολείο – όσων έρχονται σε επαφή με την ενημέρωση. Μόνος τρόπος να αποκρουσθεί η εισβολή των fake news στη δημόσια ζωή.
Οι όροι απασχόλησης των σημερινών δημοσιογράφων, με τις χαμηλές αμοιβές κι ακόμη περισσότερο την υπερεντατικοποίηση της απασχόλησης, δεν προσκρούουν απλώς στην εργασιακή νομοθεσία. Δημιουργώντας αλλοτρίωση, καταστρέφουν το ίδιο το «προϊόν» των Μέσων. Συνδυασμός νομικής και συλλογικής πίεσης στις επιχειρήσεις Μέσων Ενημέρωσης, μπορεί να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση της ζημιάς που προκαλείται.
Όλο και μεγαλύτερο μέρος της παραγόμενης σήμερα αξίας καταλήγει στους «μεγάλους του Διαδικτύου». Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, όμως μόνον αν ένα μέρος αυτής της αξίας – μέσω φορολόγησης ή άλλης αντίστοιχης διαδικασίας – ανακατευθυνθεί στην ενίσχυση της ποιότητας, θα υπάρξει αντίστοιχο «αύριο» στη δημοσιογραφική παραγωγή.
Η συνεχής τεχνολογική μεταβολή υποχρεώνει σε συνεχή βελτίωση της κατάρτισης όλων των δραστηριοποιούμενων στον χώρο των media. Οι επιχειρήσεις Μέσων Ενημέρωσης οφείλουν να επωμισθούν το κόστος αυτής της συνεχούς προσαρμογής.
Η αναζήτηση, από μεμονωμένους δημοσιογράφους ή μικρές ομάδες, πρότυπων μορφών δραστηριοποίησης αξίζει να ενισχύεται. Είτε με πόρους από κοινωφελή ιδρύματα ή/και κονδύλια καινοτομίας, είτε με μορφές crowdfunding, είτε σε λογική crowdsourcing (δηλαδή είτε με συλλογή πόρων από το κοινό, είτε με από κοινού οργανωμένη δραστηριοποίηση ενδιαφερομένων).
Η συνεργασία της ακαδημαϊκής έρευνας με τον εργασιακό χώρο των δημοσιογράφων μπορεί να δημιουργήσει χρήσιμες συνέργειες. Η ενίσχυση πλατφορμών συγκέντρωσης και κωδικοποίησης υλικού, «ανοιχτού» προς αξιοποίηση, θα συμβάλει στην ποιότητα.
Η καθιέρωση στο εσωτερικό των – μεγάλων τουλάχιστον – Μέσων Ενημέρωσης ενός θεσμού «Συνηγόρου του Μέσου», που θα λειτουργούσε κυρίως υπέρ του αναγνώστη, θα ήταν σημαντική κίνηση σεβασμού στις αρχές της δεοντολογίας (διασταύρωση των ειδήσεων, παράθεση αντίθετης γνώμης κλπ.).
Εδώ το πλήρες κείμενο.
Πηγή: Νέα Σελίδα
