Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης
Πηγή: Omnia
Η Ελένη Κυπραίου ζούσε τα τελευταία 17 χρόνια, μαζί με τον άντρα της και το δύομισι ετών αγοράκι τους, στην Ολυμπιάδα Χαλκιδικής σε απόσταση αναπνοής από το εργοστάσιο της Eldorado. Μέχρι που οι συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή άλλαξαν. Η Ελένη και η οικογένεια της έγιναν, με υπογραφή Eldorado, περιβαλλοντικοί μετανάστες.
Με ανάρτηση της στο Facebook στις 20 Νοεμβρίου δηλώνε:
Ένα περίπου μήνα μετά, συναντηθήκαμε σε μια παρουσίαση της για τα απόβλητα της Eldorado στην Ολυμπιάδα, στο πλαίσιο της Οικογιορτής που διοργανώθηκε στο αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ. Μετά την παρουσίαση είχα την ευκαιρία να μου διηγηθεί την περιπέτεια της οικογένειας της.
Μεγάλωσα στην Ολυμπιάδα. Είμαι παντρεμένη και έχω ένα αγοράκι δυόμισι ετών. Τα τελευταία 17 χρόνια έχω ένα αγρόκτημα που το πήρα από τον παππού μου και μένω εκεί. Έμενα δηλαδή. Γιατί πριν ένα μήνα μετακομίσαμε λόγω της σκόνης και των αποβλήτων και έχουμε πάει στην Ασπροβάλτα. Τράβηξα κάποια βίντεο με λύματα από το εργοστάσιο της Eldorado. Μετά την δημοσίευση τους πήγανε και βάλανε κάγκελα και περιέφραξαν δημόσιο δρόμο, για να μην περνάμε πια από εκεί. Γίνανε πολλά, πήγαμε παντού, ενημερώσαμε τις αρχές, τον δασάρχη, τον Δήμο, τον Πρόεδρο Ολυμπιάδας αλλά και Βαρβάρας που δουλεύουν κιόλας στο εργοστάσιο, αλλά τίποτα. Κανένας δεν κάνει τίποτα, δεν ενδιαφέρονται. Για τα βίντεο μάλιστα λένε ότι είναι “καλλιτεχνικά”. Το ποτάμι με τα λύματα είναι σε κοινή θέα, όποιος θέλει μπορεί να πάει και να διαπιστώσει μόνος του.
[Δείτε, εδώ, το βίντεο με σωλήνα του εργοστασίου που καταλήγει στον ποταμό Μαυρόλακα.]
Βρεθήκαμε στο σημείο να εγκαταλείψουμε την περιοχή γιατί πατάμε και ουσιαστικά κουβαλάμε στις ρόδες του αμαξιού μας αυτό το τέλμα, που ξεφορτώνουν τα φορτηγά του εργοστασίου. Υπάρχει υπερβολική σκόνη, υπερβολική μυρωδιά και αναγκαστήκαμε να φύγουμε.
Για εσένα και την οικογένεια σου τι σημαίνει πρακτικά σε επίπεδο ζωής αλλά και ψυχολογικά, «αναγκάζομαι να φύγω από το σπίτι μου μετά από 17 χρόνια» ;
Καταστροφή, γιατί εγώ αναγκάζομαι τώρα να είμαι στο νοίκι. Καταστράφηκαν τα όνειρα μου όλα. Έφυγα από την Ολυμπιάδα, πήγα στην πόλη, έκανα σπουδές και είχα όνειρο να γυρίσω στο χωριό. Να κάνω το αγρόκτημα μου, να ασχοληθώ με τα βότανα, να έχω τα ζώα μου, όπως και τα είχα !
Ξεκίνησα με τα σαπούνια μου, ήθελα να τα πιστοποιήσω και να ξεκινήσω μια βιομηχανία σαπουνιού. Έχω ένα χωράφι και είπαμε να κάνουμε εκεί την εγκατάσταση, αλλά μας σταμάτησε η αρχαιολογία, γιατί είναι Α’ αρχαιολογική ζώνη. Στο ίδιο μέρος απλώνονται σήμερα οι αρσενοπυρήτες της Eldorado. Για το εργοστάσιο δεν είναι Α’ αρχαιολογική ζώνη, αλλά για μένα είναι;
Είναι τραγική η ιστορία αυτή. Καταστράφηκαν όλα μου τα όνειρα. Δεν ήθελα να έχω το ακριβό αμάξι και τη βίλα. Σε ένα καλύβι έμενα, είχα ονειρευτεί κάτι απλό, και βλέπεις ότι ακόμη και αυτό το απλό δεν σε αφήνουν να το έχεις.
Τώρα στην Ασπροβάλτα ;
Ο άντρας μου είναι ηλεκτρολόγος δουλεύει σε όλη τη γύρω περιοχή. Αλλά βρίσκεσαι σ’ ένα ξένο σπίτι, που σήμερα είσαι, αύριο δεν είσαι. Αύριο πού θα είμαι, ειλικρινά αναρωτιέμαι. Δεν μπορείς να βρεις και εύκολα σπίτι στην περιοχή γιατί μένουν εργαζόμενοι που δουλεύουν στην εταιρεία και τα ενοίκια είναι ακριβά. Ακόμη και το σπίτι που βρήκαμε έχει πωλητήριο. Μας είπε ο ιδιοκτήτης ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθεί αγοραστής, και θα χρειαστεί να φύγετε. Που να πάω, να γυρίσω πίσω στην Ολυμπιάδα; Όχι ρε παιδιά να φύγουν αυτοί !
Η Ολυμπιάδα δεν είναι τόσο γνωστή για την εξόρυξη γιατί ο κόσμος ακούγοντας για το κίνημα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού, έχει στο μυαλό του τις Σκουριές, οι οποίες όμως είναι ένα από τα υποέργα της επένδυσης. Η Ολυμπιάδα είναι ένα από τα υπόλοιπα υποέργα. Τι εργασίες έχουμε εκεί ;
Το εργοστάσιο στην Ολυμπιάδα υπήρχε από την εποχή Μποδοσάκη γύρω στη δεκαετία του 70’. Μετά ήρθε η TVX τη δεκαετία του 90’. Το χωριό όλο, ήταν κατά του έργου. Μπήκανε τα ΜΑΤ μέσα στο χωριό, υπήρξαν διαμαρτυρίες, έγιναν διάφορα. Τότε, τους διώξαμε. Σήμερα, στην Ολυμπιάδα οι κάτοικοι λένε «κανένας άνεργος», κανείς δεν μιλάει για τη φύση. Ήρθε η Eldorado, ταυτόχρονα και στην Ολυμπιάδα και στο Στρατόνι και φυσικά στις Σκουριές, που έχουν το open pit και τη μεγάλη καταστροφή.
Έδωσε βάση ο κόσμος στις Σκουριές, και καλά έκανε, γιατί ήταν κάτι καινούργιο. Ο άντρας μου υπήρξε διωκόμενος και ήταν υπόδικος, αλλά ξεμπέρδεψε. Στην Ολυμπιάδα όμως δουλεύουν υποχθόνια. Η περιοχή είναι γεμάτη βαρέα μέταλλα.
Τι γίνεται εκεί (σ.σ. Ολυμπιάδα) γιατί δε μιλάει κανείς; Δίνουμε το βάρος σε ένα μέρος και από εκεί ότι προλάβουμε να βγάλουμε; Όλα αυτά τα λύματα στα ποτάμια και οι σωλήνες με τα τοξικά απόβλητα που καταλήγουν στον ποταμό Μαυρόλακα; Όλα αυτά καταλήγουν στον Στρυμονικό Κόλπο.
Γιατί δεν έρχεται κάποιος να τα δει; Ο κύριος Σταθάκης τί κάνει, ετοιμάζεται να δώσει νέες «προσωρινές» άδειες ;
Πέρα από τα λύματα στο ποτάμι, υπάρχουν και τα τέλματα τα οποία βρίσκονται στο έδαφος. Βλέπουμε τα φορτηγά βγαίνοντας από τις εγκαταστάσεις να πλένονται οι ρόδες τους για να καθαριστούν από τα τέλματα και τις διάφορες βλαβερές ουσίες. Αυτά τα τέλματα από που προκύπτουν;
Τα φορτηγά τα ξεπλένουν, γιατί περιτριγυρίζονται, αλλά και κουβαλάνε, απόβλητα με ουσίες οι οποίες δεν πρέπει να μεταφερθούν στο περιβάλλον. Την ίδια ώρα, αυτά τα φορτηγά, πετάνε αυτά τα βλαβερά απόβλητα στο ποτάμι. Στο εργοστάσιο μάλιστα, έχουν κάνει ανακαίνιση στα πλυντήρια τώρα που ήρθε η Eldorado. Παίρνουν μέσα από τις στοές μετάλλευμα, το βάζουν μέσα στο πλυντήριο και το καθαρίζουν. Ρίχνουν κυάνιο, γι’ αυτό μπορώ να είμαι σίγουρη, γιατί μας το έχουν πει εργαζόμενοι. Συγκεκριμένα, ένας μας είπε ότι από εκεί που ερχόταν το βυτίο μια φορά την εβδομάδα, τώρα έρχεται οπωσδήποτε δύο φορές. Ρίχνουν μεγαλύτερες ποσότητες πλέον. Έχει εργαζόμενους που τους διώξανε, έχει ανθρώπους που κοιτούν τι θα κάνουν με την υγεία τους, υπάρχουν θέματα.
Η εταιρεία πώς συμπεριφέρεται στους κατοίκους στην Ολυμπιάδα;
Είχα μιλήσει μ’ έναν μηχανικό του εργοστασίου. Τον πήγα σε ένα σημείο δίπλα στο σπίτι μου και του δείχνω τους αρσενοπυρίτες. Μου απάντησε: «εντάξει μη μιλάς, θα δούμε τι θα κάνουμε, θα τα βολέψω εγώ, έχουν κάνει πολλά λάθη». Αυτός ο μηχανικός ήταν και υπεύθυνος περιβάλλοντος μέσα στην εταιρία. Τώρα είναι η Έμυ Γαζέα. Μιλήσαμε και μ’ αυτήν και μας έστειλε άλλον μηχανικό και με συμβούλευε να πιάσω και εγώ δουλειά στο εργοστάσιο, να βολευτούμε όλοι. Ένας άλλος μηχανικός, μου έλεγε ότι είμαι προνομιούχα που μένω δίπλα στο εργοστάσιο γιατί θα μας φτιάξουν δρόμους, θα γίνει αποκατάσταση. Μας κοροϊδεύανε. Μας έλεγαν μη μιλάτε, όλα θα γίνουν όπως πρέπει, θα καθαριστεί ο τόπος και άλλα παραμύθια. Μη χαλάσουμε χατίρι στη γειτόνισσα, είπε ο Καναδός.
Προσπαθούν με διάφορους τρόπους να μας εγκολπώσουν. Φοβηθήκαμε, αλλά κυρίως φοβόμαστε για την υγεία μας, η οικογένεια μου πλέον αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Η σκόνη, τα απόβλητα, αυτή η μυρωδιά από το τέλμα στο έδαφος… Εγώ δεν μπορώ να έρθω ξανά όπως σήμερα στην Οικογιορτή και να φέρω σαπούνια από στάχτη και βότανα που έφερνα. Ποια βότανα να μαζέψω τώρα; Τι λάχανο, τι ντομάτα να φάω από τον μπαχτσέ; Δεν το διακινδυνεύω, έχω και ένα μωρό παιδί.
