Αλιεύσαμε από το facebook του Dimitris Tsirkas
Μεγάλη ιστορική επέτειος σήμερα. Πριν τριάντα χρόνια ο Ανδρέας Παπανδρέου έκανε το διάσημο νεύμα προς τη Δήμητρα Λιάνη, καλώντας τη να σταθεί δίπλα του ως η επίσημη ερωμένη του. Μια κίνηση τομή στα πολιτισμικά δεδομένα της χώρας που ανέσυρε τον θεσμό της γκόμενας από το περιθώριο και την ανυποληψία και τον εκτόξευσε στο κέντρο της πολιτικής και πολιτιστικής ζωής της χώρας.
Μέχρι τότε, η γκόμενα, μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του Πρώτου Πασοκικού Πολιτισμού, βολόδερνε στο όριο της κοινωνικής νομιμοποίησης. Οι συντηρητικοί θεσμοί της προπασοκικής Ελλάδας που ακόμη επιβίωναν, δεν επέτρεπαν την πλήρη αποδοχή της από το συλλογικό φαντασιακό. Αυτό αποτυπώνεται ανάγλυφα στο σουξέ του Λευτέρη Πανταζή (1986) – από δω η γυναίκα μου και από δω το αίσθημά μου… κι αν είναι αμάρτημα αυτό, δικάστε την καρδιά μου. Με την εικονοκλαστικότητα που τον διέκρινε, ο Ανδρέας συγκρούστηκε με την καθυστέρηση και άνοιξε νέους δρόμους για τη δημόσια επιτέλεση του έρωτα, απελευθερώνοντας την επιθυμία από το ασφυκτικό πλαίσιο της παραδοσιακής οικογένειας. Η γκόμενα όχι απλώς απενοχοποιείται αλλά γίνεται το σήμα κατατεθέν του πασοκικού ιδεοτύπου.
Η σημασία όμως του ιστορικού αυτού νεύματος δεν εξαντλείται εδώ, σηματοδοτεί επιπλέον, την μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας στον Δεύτερο Πασοκικό Πολιτισμό. Το ΠΑΣΟΚ ήταν ήδη επτά χρόνια στην εξουσία, τα συνθήματα για λαοκρατία και εθνική ανεξαρτησία είχαν προ πολλού μεταλλαχθεί σε ατομική φιλοδοξία για οικονομική και κοινωνική άνοδο. Η αγωνιστικότητα της πρώιμης πασοκικής περιόδου δίνει τη θέση της στον γενικευμένο ευδαιμονισμό του πασοκικού καθεστωτισμού. Η επισημοποίηση του θεσμού της γκόμενας από τον Ηγέτη συμβολίζει για τον λαό του ΠΑΣΟΚ το πέρασμα από τον στίβο του αγώνα στο βασίλειο της απόλαυσης. Η πληθωρική Δήμητρα Λιάνη προεικονίζει το νέο κοινωνικό συμβόλαιο του ύστερου πασοκισμού της δεκαετίας του ’90.
