Ελάχιστοι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ πρέπει να μοιράστηκαν τον ενθουσιασμό του αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, όταν στις 7 Αυγούστου από το ιδιόκτητο θέρετρο και γήπεδο του γκολφ στο Νιού Τζέρσεϋ δήλωνε περιχαρής ότι η μεγέθυνση της οικονομίας ενδέχεται να φτάσει ακόμη και το 5%. «Κανείς δεν το πίστευε ότι θα ήταν τόσο πάνω, ούτε καν σχεδόν 2%, και είμαστε στο 4,1%», ανέφερε γεμάτος ικανοποίηση σχολιάζοντας τα επιτεύγματα του δεύτερου τρίμηνου της χρονιάς.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Αυτοί που μετά βεβαιότητας θα κοίταγαν αδιάφορα αν όχι εκνευρισμένα τις οθόνες τους ήταν τα εκατομμύρια των εργαζομένων στις ΗΠΑ που για πολλοστή φορά δεν θα πάνε διακοπές. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Γραφείο Εργατικών Στατιστικών, μόνο το 76% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (και το 84,7% του συνόλου του εργατικού δυναμικού) έχουν δικαίωμα πληρωμένων ημερών αδείας. Ενδεικτικό στοιχείο για τον εργασιακό Μεσαίωνα που επικρατεί στις ΗΠΑ είναι ότι μετά από ένα χρόνο απασχόλησης, κατά μέσο όρο, οι εργαζόμενοι δικαιούνται δέκα ημέρες πληρωμένων διακοπών.
Η πραγματικότητα ωστόσο στους χώρους εργασίας είναι ακόμη χειρότερη. Με βάση έρευνα του προγράμματος Time Off της Ταξιδιωτικής Ένωσης, το 52% των Αμερικανών δεν έκαναν χρήση ούτε καν αυτών των λίγων ημερών άδειας που δικαιούνταν, ενώ το 24% δεν έχουν πάρει άδεια για πάνω από ένα χρόνο! Η αιτία που οι διακοπές είναι είδος προς εξαφάνιση στις ΗΠΑ εξηγείται από την ίδια την Ένωση στην πρώτη κιόλας παράγραφο της ιστοσελίδας της: «Με το συντριπτικό βάρος του άγχους και της πίεσης μιας εργασιακής κουλτούρας 24/7 λειτουργούμε στα όρια της εξάντλησης (burnout) και αφήνουμε εκατοντάδες εκατομμύρια ημέρες διακοπών κάθε χρόνο αναξιοποίητες (και χάνουμε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ανεκμετάλλευτου οικονομικού δυναμισμού)». Με άλλα λόγια η αιτία βρίσκεται στην υπερεργασία που ως πρωταρχική αιτία έχει ένα βαθιά φιλοεργοδοτικό δίκαιο, βάσει του οποίου οι ΗΠΑ είναι 1 από τις 13 χώρες στον κόσμο που δεν υπάρχουν κατοχυρωμένες πληρωμένες διακοπές!
Αυτή η κατάσταση που περισσότερο θυμίζει τα χρόνια της (πρώτης) βιομηχανικής επανάστασης και καταδικάζει εκατομμύρια εργαζομένους να στερούνται απολαύσεων, διασκέδασης, κοινωνικών και οικογενειακών συναναστροφών και άλλων εμπειριών πέρα από τις περιορισμένες που προσφέρει ο εργασιακός χώρος, δεν ίσχυε ανέκαθεν. Παρότι οι ΗΠΑ αναμφισβήτητα ήταν η γενέτειρα του μονοδιάστατου ανθρώπου, οι ορίζοντές του έχουν στενέψει ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Με βάση ρεπορτάζ του δικτύου CNBC «από το 1976 ως το 2000 ο μέσος αμερικανός εργαζόμενος πήρε άδεια περισσότερες από 20 μέρες το χρόνο. Αρχής γενομένης από το 2000 οι εργάτες παίρνουν λιγότερες μέρες άδεια. Το 2015 οι Αμερικάνοι εργάτες πήραν κατά μέσο όριο άδεια 16 μέρες. Στην Ελλάδα που δεν έχει και το πιο φιλεργατικό καθεστώς στην Ευρώπη, χάριν συγκρίσεως, να αναφέρουμε ότι για έναν απασχολούμενο με πλήρες ωράριο η άδεια κατ’ ελάχιστον είναι 21 μέρες…
Η συνεχής συρρίκνωση με το πέρασμα του χρόνου του δικαιώματος στις πληρωμένες διακοπές είναι μια πλευρά μόνο, πιθανά η κορυφή του παγόβουνου, των εντεινόμενων εισοδηματικών ανισοτήτων. Οι ΗΠΑ μετά τη Χιλή και το Μεξικό διατηρούν τις χειρότερες επιδόσεις στην εισοδηματική ανισότητα με βάση στοιχεία του ΟΟΣΑ, που ενδεχομένως εξηγούν και τις αιτίες που ανθίζουν οι αριθμοί όπως οι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ που θα προσεγγίσουν φέτος το 5%. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι τα τελευταία χρόνια κι όσο η αμερικανική οικονομία αποχαιρετούσε την κρίση του 2008, τόσο αύξανε η ανισότητα, όπως μετριέται με τον δείκτη Gini, που κυμαίνεται μεταξύ 0 (αντιπροσωπεύοντας την πλήρη ισότητα) και 1 (η απόλυτη ανισότητα). Χαρακτηριστικά, από 0,374 και 0,376 το 2007 και το 2010, το 2014 αυξήθηκε στο 0,394. Με άλλα λόγια, οι καρποί από την έξοδο από την κρίση και την άνοδο του προϊόντος δεν κατανεμήθηκαν ισομερώς στην κοινωνία. Παρεμπιπτόντως, το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στην Ελλάδα με την ανισότητα να αυξάνεται από το 2010 ως το 2014 (από 0,337 σε 0,343). Η ελληνική κοινωνία δεν έγινε επομένως μόνο πιο φτωχή, λόγω των Μνημονίων, έγινε πιο ταξική και πιο άδικη.
Επιστρέφοντας στη Μέκκα του καπιταλισμού η όξυνση των αντιθέσεων αποτυπώνεται ανάγλυφα και στα μερίδια επί του εισοδήματος που απολαμβάνει κάθε τμήμα της κοινωνίας. Με βάση πρόσφατη έρευνα του προοδευτικού και πάντα πρωτότυπου Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής, το 2015 το πλουσιότερο 1% των οικογενειών κέρδισε κατά μέσο όρο 26,3 φορές περισσότερο εισόδημα σε σχέση με το υπόλοιπο 99%. Το μερίδιο των πλουσιότερων αυξήθηκε σημαντικά από το 2013. Το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών βρίσκεται στον αντίποδα της τάσης που κυριάρχησε από το 1928 μέχρι το 1973, όταν το μερίδιο του εισοδήματος που απολάμβανε το πλουσιότερο 1% κάθε χρόνο μειωνόταν. Απ’ όταν ξέσπασε η κρίση του 1973 μέχρι σήμερα ωστόσο δύο εξελίξεις κατά κύριο λόγο χαρακτηρίζουν την πορεία μισθών και εισοδημάτων. Από την μια η στασιμότητα του κατώτατου μισθού. Κι από την άλλη οι αστρονομικές αυξήσεις των διευθυντικών στελεχών. Ενδεικτικά, οι μισθοί των διευθυνόντων συμβούλων ενώ το 1965 ήταν 20 φορές πάνω από τον ελάχιστο εργατικό μισθό, σύμφωνα με το ίδιο ινστιτούτο, το 2016 ήταν 271 φορές υψηλότερος!
Ενώ λοιπόν εκατομμύρια εργαζομένων στερούνται το δικαίωμα των διακοπών, για μια μικρή μειοψηφία οι διακοπές δε σταματούν ποτέ…
Πηγή: Νέα Σελίδα
