Την περασμένη Δευτέρα συμπληρώθηκαν 133 χρόνια από τον θάνατο, στις 14 Μάρτη 1883, ενός από τους μεγαλύτερους επαναστάτες και διανοητές της ανθρωπότητας, του Καρλ Μαρξ.
 Η πιο πυκνή, ίσως, καταγραφή της προσφοράς του Μαρξ διατυπώθηκε την ημέρα της κηδείας του μεγάλου νεκρού από τον σύντροφό του και συνιδρυτή της νέας κοσμοθεωρίας που πήρε το όνομα της από τον Μαρξ, από τον επιστήθιο φίλο του, τον Φρίντριχτ Ένγκελς.
Παραθέτουμε την επικήδεια ομιλία του Ένγκελς:
 «Στις 14 Μαρτίου το απόγευμα, στις τρεις παρά τέταρτο έπαψε να σκέφτεται ο μεγαλύτερος σύγχρονος στοχαστής. Μόλις τον είχαμε αφήσει μονάχο του δύο λεπτά και τον βρήκαμε όταν ξαναμπήκαμε στο δωμάτιό του ήσυχα αποκοιμισμένο στην πολυθρόνα του – αλλά για πάντα.
Είναι αδύνατο να εκτιμήσουμε τι έχασε το μαχητικό ευρωπαϊκό και αμερικάνικο προλεταριάτο, τι έχασε η ιστορική επιστήμη με το θάνατο αυτού του ανθρώπου. Πολύ γρήγορα θα γίνει αισθητό το κενό που δημιούργησε ο θάνατος αυτού του γίγαντα.
 Όπως ο Δαρβίνος ανακάλυψε το νόμο εξέλιξης της οργανικής φύσης, έτσι ο Μαρξ ανακάλυψε το νόμο εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας: το σκεπασμένο ίσαμε τώρα με ιδεολογικά επιστρώματα απλό γεγονός, ότι οι άνθρωποι, πριν απ’ όλα, πρέπει να τρώνε, να πίνουν, να έχουν κατοικία και να ντύνονται προτού αρχίσουν να ασχολούνται με την πολιτική, την επιστήμη, την τέχνη, τη θρησκεία κλπ.
 Ότι επομένως η παραγωγή των άμεσων υλικών μέσων συντήρησης και κατά συνέπεια η κάθε φορά βαθμίδα της οικονομικής ανάπτυξης ενός λαού, η μιας χρονικής περιόδου, αποτελεί τη βάση, απ’ όπου εξελίχθηκαν οι κρατικοί θεσμοί, οι αντιλήψεις για το δίκαιο, την τέχνη, ακόμα και οι θρησκευτικές παραστάσεις των ανθρώπων αυτής της εποχής, τη βάση απ’ όπου επομένως πρέπει να εξηγηθούν και όχι αντίθετα – όπως συνέβαινε ίσαμε τώρα.
 Μα αυτό δεν είναι όλο. Ο Μαρξ ανακάλυψε επίσης τον ειδικό νόμο κίνησης του σημερινού κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και της αστικής κοινωνίας που προέρχονταν απ’ αυτόν. Με την ανακάλυψη της υπεραξίας, φωτίστηκαν με μιας όλα, ενώ όλες οι προηγούμενες έρευνες, τόσο των αστών οικονομολόγων, όσο και των σοσιαλιστών κριτικών είχαν πλανηθεί στο σκοτάδι.
 Δυό τέτοιες ανακαλύψεις θα ήταν αρκετές για μια ζωή, και θα ήταν ευτυχής εκείνος που θα αξιωνόταν να κάνει έστω και μια τέτοια ανακάλυψη. Ο Μαρξ όμως έκανε πρωτότυπες ανακαλύψεις σε κάθε τομέα που ερεύνησε – ακόμα και στα μαθηματικά – και τέτοιοι τομείς υπήρξαν πάρα πολλοί και δεν υπάρχει ούτε ένας μέσα σ’ αυτούς που να τον ερεύνησε μόνον επιφανειακά. Τέτοιος ήταν ο άνθρωπος της επιστήμης.
 Αυτό όμως δεν ήταν το βασικό στο έργο του. Η επιστήμη ήταν για τον Μαρξ μια ιστορία κινητήρια, επαναστατική δύναμη. Όσο μεγάλη χαρά κι αν αισθανόταν για κάθε νέα ανακάλυψη σε οποιαδήποτε θεωρητική επιστήμη, που δε μπορούσε ίσως να προβλεφθεί ακόμα καθόλου η πρακτική της εφαρμογή – αισθανόταν μια εντελώς αλλιώτικη χαρά όταν επρόκειτο για μια ανακάλυψη που επιδρούσε αμέσως επαναστατικά στη βιομηχανία και γενικά στην ιστορική εξέλιξη. Έτσι παρακολούθησε επισταμένα την πορεία των ανακαλύψεων στον τομέα του ηλεκτρισμού και τελευταία τις ανακαλύψεις του Μαρκ Ντεπρέ.
 Γιατί ο Μαρξ ήταν προπάντων επαναστάτης. Ο πραγματικός σκοπός της ζωής του ήταν να βοηθήσει με έναν οποιοδήποτε τρόπο στην ανατροπή της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας και των κρατικών θεσμών που έχει δημιουργήσει, να πάρει μέρος στην απελευθέρωση του σύγχρονου προλεταριάτου, που αυτός του έδωσε για πρώτη φορά τη συνείδηση της θέσης του και των αναγκών του, τη συνείδηση των όρων της χειραφέτησής του.
 Ο αγώνας ήταν το στοιχείο του. Και αγωνίστηκε με πάθος, με επιμονή, με επιτυχία, όσο λίγοι. Η πρώτη “Εφημερίδα του Ρήνου” 1842, το παρισινό “Φόρβερτς” 1844 (σ.σ. “Vorwarts” “Εμπρός” – ριζοσπαστική εφημερίδα που έβγαινε στα γερμανικά στο Παρίσι το 1844 από γερμανούς σοσιαλιστές φυγάδες, ένας από τους συνεργάτες της ήταν και ο Μαρξ), “Η Γερμανική εφημερίδα των Βρυξελλών” 1847, “Η Νέα εφημερίδα του Ρήνου” 1848-49, “Το Βήμα της Νέας Υόρκης” από το 1852 έως το 1861 – και χώρια ένα πλήθος από μαχητικά βιβλιαράκια, δουλειά σε συλλόγους στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο, έως ότου ήρθε τελικά σαν στεφάνωμα του συνόλου, η μεγάλη“Διεθνής των Εργατών” – αληθινά ένα ακόμα αποτέλεσμα, που γι’ αυτό μπορούσε να περηφανεύεται ο δημιουργός του – κι αν ακόμα δεν είχε κάνει τίποτε άλλο.
 Να γιατί είχαν μισήσει και συκοφαντήσει τον Μαρξ περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο της εποχής του. Τον απέλαυναν κυβερνήσεις απολυταρχικές και δημοκρατικές. Αστοί, συντηρητικοί και δημοκράτες των άκρων συναγωνίζονταν αναμεταξύ τους ποιος θα τον δυσφημήσει περισσότερο. Όλα αυτά τα παραμέριζε σαν να ήταν ιστός αράχνης, δεν τους έδινε σημασία και δεν απαντούσε παρά μόνο σε μεγάλη ανάγκη.
Και πέθανε τιμημένος, αγαπημένος, τον κλάψανε εκατομμύρια επαναστάτες συνεργάτες του, που κατοικούν σ’ όλη την Ευρώπη και την Αμερική, από τα ορυχεία της Σιβηρίας έως την Καλιφόρνια. Και τολμώ να πω: μπορεί να είχε πολλούς αντιπάλους, όμως δύσκολο είναι να πούμε πως είχε έστω και έναν προσωπικό εχθρό.
Το όνομά του και το έργο του θα ζήσουν στους αιώνες!»
(Πηγή: Ομιλία στον τάφο του Καρλ Μαρξ,
«Μαρξ – Ένγκελς Διαλεχτά Έργα», τόμος Α)

Νίκος Μπογιόπουλος

Πηγή: enikos.gr