Ομιλία του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ, σε ανοιχτή συγκέντρωση (29/6/2018) στην Ηγουμενίτσα, στα πλαίσια εκδήλωσης της κίνησης κατά της εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ήπειρο.
Από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Αγαπητοί ηπειρώτες και ηπειρώτισσες
Ο λόγος που είμαι εδώ μαζί σας σήμερα έχοντας ταξιδέψει από τη Θεσσαλονίκη για τη συνάντησή μας αυτή δεν είναι μόνο γιατί μου κάνατε την τιμή να με καλέσετε. Είναι και γιατί το αισθάνομαι ως ένα είδος υποχρέωσής μου. Θα μπορούσα, αν λογάριαζα τη μικρή ταλαιπωρία του ταξιδιού, να είχα αρνηθεί επικαλούμενος μια εύλογη δικαιολογία. Όμως, όπως και με άλλη ευκαιρία έχω πει, αισθάνομαι πως δεν ξεπλήρωσα το χρέος μου στην Ήπειρο: της χρωστάω ακόμα. Είναι ένα χρέος που έχει ξεκίνημά του την γνωριμία και συνεργασία μου με ένα μέγιστο ηπειρώτη από τον οποίο πέρα από τις γνώσεις διδάχτηκα, και κυρίως, την ανθρωπιά, κάποιον που δεν θα εύρισκα καταλληλότερο να με μυήσει πρώτος αυτός σε όλα τα θαύματα της Ηπείρου: τον σοφό μου πανεπιστημιακό δάσκαλο Κουκουλιώτη Πέτρο Κόκκορο. Που αντιπροσώπευε στο μέγιστο όλες τις θαυμαστές αρετές των γνήσιων, των παλιών (δεν ξέρω αν υπάρχουν και νέοι συνεχιστές) ταπεινών (αλλά ευγενών στην ψυχή) γραμματοφάγων ηπειρωτών. Για το λόγο αυτό θα μιλήσω σήμερα εδώ περισσότερο με το συναίσθημα και λιγότερο με την όποια επιστημοσύνη μου. Εξάλλου δεν είμαι πετρελαιολόγος, ούτε έχω δουλέψει σε γεωτρύπανα, πλατφόρμες και oil companies. Ούτε έχω διατελέσει δήμαρχος σε περιοχή όπου γίνεται εξόρυξη πετρελαίων για να σας μεταφέρω τις από πρώτο χέρι θαυμαστές ή τις τραγικές μου σχετικές εμπειρίες. Ένας απλός γεωλόγος είμαι που μπορεί απλά να καταλάβει λίγα περισσότερα από όσα ένας εντελώς άσχετος με τέτοια θέματα. Και, επιτρέψτε μου, λόγω ηλικίας, προσωπικού ενδιαφέροντος και παρακολούθησης από πολλά χρόνια των πολιτικών συμπεριφορών και των κυβερνητικών χειρισμών, ικανός, θέλω να πιστεύω, να βλέπει τις καταστάσεις και τα γεγονότα, όπως και τις συνεπαγόμενες συνέπειές τους ενόσω αυτά έρχονται ακόμα και όχι εκ των υστέρων όταν αυτά έχουν έρθει και έχουν ήδη εγκατασταθεί.
Σας λέω λοιπόν αμέσως και χωρίς ενδοιασμό πως αν ήμουν ηπειρώτης, αν ζούσα εδώ στον τόπο σας, θα αγωνιζόμουν με όλες μου τις δυνάμεις για να αποτρέψω αυτό που πάει να γίνει: δηλαδή την μετατροπή της Ηπείρου σε κάτι άλλο από αυτό που είναι, από αυτό που ήταν και από αυτό που θα πρέπει να είναι, όσο τουλάχιστον οι τύχες της είναι στα χέρια των κατοίκων της που τη νοιάζονται και που δεν πιστεύουν όσους τους λένε πως είναι ένας τόπος χωρίς πόρους που του αξίζει η εγκατάλειψη (κάτι που έντεχνα και πονηρά μουρμουρίζουν εκείνοι που θέλουν να την υποβαθμίσουν πρώτα στα μάτια των ίδιων των κατοίκων της, ώστε να έρθουν μετά να της αλλάξουν τα φώτα).
Τι είναι λοιπόν αυτό το κάτι άλλο στο οποίο θα μετατραπεί η Ήπειρος αν τα σχέδια για εξόρυξη υδρογονανθράκων, γιατί αυτό είναι το θέμα, υλοποιηθούν τελικά;
Οπωσδήποτε όχι η Ήπειρος όπως την ξέρατε όσοι ζούσατε κάποτε εδώ και τώρα ζείτε μακριά της. Ούτε αυτή που ξέρετε όσοι ζείτε τώρα σ’ αυτήν. Ούτε αυτή που λαχταρούν όσοι περιμένουν κάθε ευκαιρία για να την επισκεφτούν. Δεν θα είναι η Ήπειρος που έμεινε σαν προστατευμένη από τη φύση και τους ανθρώπους της όαση, σαν μια κιβωτός φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, μια χτυπητή αντίθεση στο δραματικά ισοπεδούμενο και υποβαθμιζόμενο περιβάλλον μας. Δεν θα είναι η Ήπειρος της φυσικής καθαρότητας, της διαύγειας του αέρα και των νερών της, των δασών και των φαραγγιών της, των καλλιτεχνημάτων που η φύση έπλασε πάνω στο σώμα της, των ζηλευτών και φημισμένων διατροφικών προϊόντων της. Θα είναι κάτι άλλο που θα επικαλύψει και θα επισκιάσει όλα τα προηγούμενα. Θα είναι, θα γίνει τελικά, ένα πετρελαϊκό πεδίο.
Θα γίνει αυτό που κανένας από όσους ήταν υπεύθυνοι δεν έκανε τον παραμικρό κόπο να το συζητήσει μαζί σας, να σας ενημερώσει και να ζητήσει επί τέλους και τη δική σας συγκατάθεση πριν ληφθούν οι αποφάσεις και υπογραφούν οι συμβάσεις. Αντί γι’ αυτό, έγινε από μέρους τους κάθε προσπάθεια το θέμα να στεγανοποιηθεί και να μείνει μόνο μεταξύ των λίγων εκείνων που η υπογραφή τους ήταν απαραίτητη για να προχωρήσουν οι σχεδιασμοί μέχρι την υπογραφή των Συμβάσεων Παραχώρησης για Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων -έτσι, μαζί τα δυο τους, αξεχώριστα. Με τους πολίτες, όλους εσάς, να παραμένουν καθ’ όλη αυτή τη διαδικασία στο σκοτάδι.
Όπως σωστά υποπτεύεστε υπήρχε σοβαρός λόγος που οι υπεύθυνοι, υποτίθεται, φορείς ήθελαν να σας κρατήσουν σ’ αυτό το σκοτάδι. Γιατί αν δεν είχαν κάτι να κρύψουν, κάτι και κάποια που δεν ήθελαν να τα ψάξετε, να τα μάθετε και να τα συζητάτε, δεν θα είχαν κανένα λόγο να κινούνται κρυμμένοι από τους πολίτες της Ηπείρου. Όπως συμβαίνει όμως πάντα, οι μεθοδεύσεις αποκαλύπτουν και τις προθέσεις. Τι είναι λοιπόν εκείνο που οδήγησε σε αυτήν την απαράδεκτη να την πω, ύποπτη να την πω, αποκαλυπτική να την πω, από μέρους τους μεθόδευση;
Όποιος έχει στοιχειώδη αντίληψη των πραγμάτων αντιλαμβάνεται πως ενώ τους ήταν σχετικά εύκολο να πείσουν όλους τους άλλους, τους μη ηπειρώτες, που δεν θα ρωτούσαν, δεν θα το έψαχναν πολύ, δεν θα ανησυχούσαν και δεν θα ζητούσαν και πολλά παραπάνω, πως η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι, κατά πως λένε, απαραίτητη για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας, για την κάλυψη των θερμικών και μεταφορικών αναγκών μας, για τη βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών μας και την ενίσχυση της γεωπολιτικής μας ισχύος, θα ήταν πολύ δύσκολο με μόνο αυτά, τα αβέβαια και συζητήσιμα όπως είναι στην πραγματικότητα, να πείσουν και εσάς τους ηπειρώτες. Που θα είχατε πολλά και σημαντικά να ρωτήσετε για όσα αφορούν τη δική σας τοπική κοινωνία, τη δική σας τοπική οικονομία, το δικό σας τοπικό περιβάλλον, τη δική σας υπό διακινδύνευση δημόσια υγεία και τις πολλές άλλες παράπλευρες αρνητικές συνέπειες των εξορύξεων.
Σας κράτησαν λοιπόν στο σκοτάδι, έκαναν τη δουλειά τους στα κρυφά, έφτασαν στις υπογραφές και τις αδειοδοτήσεις και τώρα απευθύνονται σε ηπειρώτες και μη ηπειρώτες με κονσερβαρισμένες και illustration ενημερώσεις, στρέφοντας τους πρώτους κατά των δεύτερων επειδή οι δεύτεροι, εσείς δηλαδή οι ηπειρώτες, στερείτε δήθεν από όλους τους υπόλοιπους την ευκαιρία να λύσουν όλα τους τα οικονομικά και άλλα προβλήματα. Και να γίνουν κάτι σαν ελληνοσεϊχηδες. Τυπική περίπτωση του διαίρει και βασίλευε. Τυπική περίπτωση κοινωνικού αυτοματισμού. Τυπική περίπτωση αντιμετώπισης των πολιτών ως ιθαγενών χωρίς δικαιώματα ενημέρωσης και συναπόφασης.
Σε μια ευνομούμενη πολιτεία που οι διοικούντες δεν φοβούνται αλλά σέβονται τους πολίτες, για μια τέτοιας έκτασης και σημασίας επέμβαση που οπωσδήποτε θα αλλάξει τις κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές και δημόσιας υγείας συνθήκες του τόπου αυτού, θα έπρεπε να έχει προϋπάρξει μια, κατ’ ελάχιστον διετία ανοικτών και εκτεταμένων ενημερώσεων και συζητήσεων επί των σχεδιαζόμενων. Πριν την όποια λήψη απόφασης από οποιοδήποτε όργανο διοίκησης. Με συμμετοχή στις ενημερώσεις και τις συζητήσεις αυτές επιστημονικών φορέων και ενώσεων (τεχνικού επιμελητηρίου, πανεπιστημίου, ιατρικού συλλόγου, δικηγορικού συλλόγου, οικονομικού επιμελητηρίου, εκπαιδευτικών, νοσηλευτών, ασχολούμενων με τον τουρισμό κ.α.), της τοπικής αυτοδιοίκησης φυσικά και, κατ’ εξοχήν, όλων των απλών πολιτών -χωρίς την υποστήριξη και συγκατάθεση των οποίων (χωρίς την κοινωνική συναίνεση δηλαδή) καμία τέτοια επέμβαση δεν είναι δυνατό να εδραιωθεί και να μακροημερεύσει, όπως τόνισε και ο ίδιος ο συντάκτης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το, όπως αποκαλείται, «οικόπεδο Ιωαννίνων». Ο οποίος στην ίδια τη ΣΜΠΕ τονίζει ότι μια διαδικασία ανοικτής διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία πρέπει να προηγηθεί της οποιασδήποτε υπογραφής σύμβασης για έρευνα και εκμετάλλευση, αν τα δύο αυτά συμβεί να παραχωρηθούν, όπως και παραχωρήθηκαν, αξεχώριστα.
Και αν όλοι σας μετά από αυτά, ή η σαφής πλειοψηφία σας, είχε τελικά συμφωνήσει και είχε εγκρίνει τα σχέδια για έρευνα και εκμετάλλευση, αν δηλαδή υπήρχε σήμερα η συναίνεση μιας καλά και σωστά ενημερωμένης κοινωνίας, ούτε η σημερινή συγκέντρωση θα χρειαζόταν, ούτε βέβαια και δική σας πρόσκληση και η εδώ δική μου παρουσία. Αυτό που έγινε όμως είναι πως σας στέρησαν το δικαίωμα στην πληροφόρηση και τη λήψη αποφάσεων για θέματα που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή σας: την τοπική οικονομία, το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία. Και το μόνο περιθώριο που σας άφησαν στις κατόπιν εορτής δήθεν «ενημερώσεις τους» είναι να λέτε τώρα πια ναι σε όλα. Και μάλλον αργότερα θα επιχειρήσουν να σας στερήσουν και το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, και στη συνέχεια ίσως και το δικαίωμα της έκφρασης γνώμης στο δημόσιο λόγο. Επιστρατεύοντας χίλιες δυο προφάσεις και μεθοδεύσεις, αρχής γενομένης με τη συκοφαντία. Με ψιθυρίσματα ή και φωνές από μέρους τους για «φερέφωνα», «ύποπτα συμφέροντα», «πράκτορες του τάδε και του δείνα», «οπαδούς της βίας», «άσχετους» και άλλα τέτοια παρόμοια. Εφαρμόζοντας τη ρήση: «λέγε λέγε κάτι μένει στο τέλος».
Αλλά, ανεξάρτητα από το πόσο άτσαλα και κουτοπόνηρα έγιναν και εξελίχθηκαν τα πράγματα, γιατί αλήθεια θα πρέπει να εναντιωνόμαστε στις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο; Γιατί και εγώ, αν με ρωτάτε, συντάσσομαι με όσους υποστηρίζουν κάτι τέτοιο;
Γιατί, κατά πρώτο, είναι φανερό και έχει διαπιστωθεί και αναλυθεί από ειδικότερους από εμένα πως τα οικονομικά οφέλη για την Ήπειρο και τους ηπειρώτες από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων θα είναι ελάχιστα. Είτε ως εισροή χρημάτων για ενίσχυση των τοπικών προϋπολογισμών, είτε ως νέες θέσεις εργασίας στον πετρελαϊκό κλάδο και τις συνάφειές του. Δεν είμαι οικονομολόγος. Αν θέλετε περισσότερη ανάλυση επ’ αυτών υπάρχουν πολλοί που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε ποια είναι η προβλεπόμενη πραγματικότητα με βάση τα στοιχεία της ίδιας της Σύμβασης. Ελπίζω αυτό, αν δεν έχει γίνει με επάρκεια μέχρι τώρα, θα φροντίσετε να γίνει γρήγορα και υπεύθυνα, από αδέσμευτους και ανεξάρτητους όμως γνώστες των πραγμάτων, όχι από εκπροσώπους πετρελαϊκών εταιρειών και τους συμπράττοντες μαζί τους τώρα κυβερνητικούς. Έτσι ώστε να διαμορφώσει σωστή γνώμη επ’ αυτού του θέματος και ο τελευταίος πολίτης της Ηπείρου.
Από την άλλη, είναι νομίζω εύκολα κατανοητό από τον καθένα σας πως η εγκατάσταση μιας ιδιαίτερα βαρειάς και ρυπαίνουσας βιομηχανικής δραστηριότητας στην Ήπειρο θα πλήξει σοβαρά όλους εκείνους τους υφιστάμενους παραγωγικούς κλάδους που η αξία τους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην καθαρότητα του περιβάλλοντος, όπως και την αγνότητα των πρώτων υλών που χρησιμοποιούν για την παραγωγή των προϊόντων τους. Και εδώ, εκτός από τον γεωργικό – κτηνοτροφικό – διατροφικό κλάδο πρέπει να εντάξουμε και τον τουριστικό, που τελευταία παρουσιάζει στην Ήπειρο πρωτοφανή άνθιση, εξαιτίας αφενός της ποιοτικής αναβάθμισης της υποδομής του και της εύκολης πια σύνδεσης των Ηπειρωτικών προορισμών με όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, αφετέρου δε εξαιτίας του κορεσμού του ενδιαφέροντος για τουρισμό μόνο, ή σχεδόν μόνο, στα ελληνικά νησιά.
Είναι εύκολα κατανοητό ότι αν πληγούν, όπως είναι φυσικό, αυτές οι υπάρχουσες και με προοπτικές παραπέρα ανάπτυξης κύριες οικονομικές δραστηριότητες στην Ήπειρο εξαιτίας της μελλοντικής μετατροπής της σε ένα μεγάλο πετρελαϊκό πεδίο, θα υπάρξει και σημαντική μείωση των σημερινών θέσεων εργασίας στους κλάδους αυτούς. Που είναι μάλλον βέβαιο πως θα είναι πολύ περισσότερες από εκείνες που θα δημιουργηθούν εξαιτίας των γεωτρήσεων και των συναφών τους. Είναι επ’ αυτού περίεργο (ή μήπως δεν είναι;) ότι στην Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν αναφέρεται καθόλου το ενδεχόμενο απώλειας θέσεων εργασίας λόγω της μετατροπής της Ηπείρου σε εξορυκτικό πεδίο. Και για το λόγο αυτόν δεν υπάρχει εκεί εκτίμηση από άποψη κέρδους – ζημίας σε ό,τι αφορά το θέμα αυτό.
Το άλλο σημαντικό που θα αλλάξει την Ήπειρο θα είναι η απαξίωση του κύριού της σημερινού πλεονεκτήματος. Αυτού για το οποίο τόσο υπερηφανεύεται, και με το δίκιο της: του μοναδικού και άξιου παγκόσμιου θαυμασμού τοπίου της. Στο οποίο θα ενσωματωθούν και κατά θέσεις θα κυριαρχούν οι πύργοι των γεωτρήσεων με την αφόρητη ηχητική τους συνοδεία και με τους χώρους δίπλα τους για την απόθεση των πολλών παραγόμενων υγρών και στερεών αποβλήτων (τα περισσότερα από τα οποία τοξικά). Επίσης, τα πολλά χιλιόμετρα των αγωγών μεταφοράς των προϊόντων εξόρυξης που θα διασχίζουν την ύπαιθρο πληγώνοντας την, τη διάνοιξη των νέων δρόμων που θα απαιτηθούν, τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας με τους πυρσούς ασταμάτητης καύσης των ανεπιθύμητων αέριων προσμίξεων των υδρογονανθράκων, καθώς και τις τεράστιες δεξαμενές αποθήκευσής τους. Ιδιαίτερα στα λιμάνια φόρτωσης (με την Ηγουμενίτσα ως μια βέβαιη επιλογή, αλλά όχι και τη μόνη) θα εγκατασταθούν πλήθος δεξαμενών αποθήκευσης από τις οποίες θα φορτώνονται τα δεξαμενόπλοια που πια, μαζί με τις απέναντι υπεράκτιες πλατφόρμες άντλησης, θα κυριαρχούν στις θάλασσές σας. Προς τέρψη και αγαλλίαση των πετρελαϊκών εταιρειών. Δυστυχώς, η όψη της Ηπείρου θα αλλάξει πολύ -προς το χειρότερο. Και μαζί της θα μειωθεί και η έλξη που αυτή ασκεί στους επισκέπτες της και στους καταναλωτές των προϊόντων της.
Και βέβαια είναι και το πολύ σημαντικό θέμα της αναπόφευκτης ρύπανσης των εδαφών, των υπόγειων και επιφανειακών νερών καθώς και του αέρα, ακόμα και αν αποκλεισθούν (που είναι αδύνατο να αποκλεισθούν) ως ενδεχόμενα κάποια καταστροφικά συμβάντα σε χώρους άντλησης, μεταφοράς ή αποθήκευσης υδρογονανθράκων. Ακόμα λοιπόν και χωρίς τέτοια συμβάντα, οι συνέπειες των οποίων θα είναι ολέθριες, η συνεχής έστω και περιορισμένης έντασης και έκτασης ρύπανση του περιβάλλοντος σε πετρελαϊκά πεδία είναι αναπόφευκτη, όσα μέτρα και αν ληφθούν για την αποτροπή της. Αυτό διδάσκει η παγκόσμια εμπειρία και αυτά συμβαίνουν ακόμα και στις πιο προηγμένες οικονομικά και τεχνικά χώρες όπου γίνονται γεωτρήσεις και αντλήσεις υδρογονανθράκων. Και οι ρυπαντές σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα τοξικοί, παράγοντες δηλαδή ιδιαίτερα επιβαρυντικοί για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Εδώ συμπεριλαμβάνονται οι διαφυγές κατά την άντληση και μεταφορά του τοξικού αργού πετρελαίου, οι διαφυγές από τους συνήθως γεμάτους με τοξικά πολφούς των γεωτρήσεων, καθώς και οι διασπειρόμενοι στην ατμόσφαιρα και σε μεγάλες ποσότητες αέριοι και σωματιδιακοί ρύποι, που δεν είναι δυνατό να περιοριστούν με κανέναν τρόπο. Να υπενθυμίσουμε σχετικά με τους τελευταίους την υψηλή τοξικότητα και την αναφλεξιμότητα του υδρόθειου, ενός αερίου που πάντα συνοδεύει την άντληση υδρογονανθράκων και που σε υψηλές συγκεντρώσεις είναι θανατηφόρο, επίσης την τοξικότητα του διοξειδίου του θείου που επί πλέον έχει πολύ μεγάλη διαλυτότητα στο νερό και την υγρασία, παράγοντας το περιβαλλοντικά ολέθριο θειικό οξύ (και την όξινη βροχή), την σε υψηλές συγκεντρώσεις ασφυξιογόνο δράση του διοξειδίου του άνθρακα και του αναφλέξιμου επίσης μεθανίου, την βλαπτικότητα για την ποιότητα του αέρα των οξειδίων του αζώτου.
Πέρα βέβαια από όλες τις προηγούμενες αρνητικές συνέπειες σε τοπικό επίπεδο, η μελλοντική, αν υπάρξει, μετατροπή της Ηπείρου σε πετρελαιοπαραγωγό περιοχή θα σημάνει την συμπερίληψή μας σ’ αυτούς που συντελούν ενεργά στη χρονική παράταση χρήσης των ορυκτών καυσίμων και στην επιδείνωση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Που έχει αναγνωριστεί ως η υπ’ αριθμ. 1 απειλή για τον πλανήτη μας. Αν αυτή η κλιματική αλλαγή δεν ανακοπεί, και έχουμε ήδη καθυστερήσει πολύ σ’ αυτό, είναι βέβαιο ότι θα φέρει ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές ανατροπές και δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπινων θυμάτων. Ήδη έχουμε δει αποτελέσματά της με τις καταστροφές μεγάλης κλίμακας σε διάφορα μέρη της γης. Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχει σήμερα μια γενική απαίτηση, ένα παγκόσμιο κίνημα στο οποίο συμμετέχουν κυβερνήσεις και οι πιο προβεβλημένοι παγκόσμιοι οργανισμοί, που απαιτεί την όσο γίνεται ταχύτερη αποδέσμευσή μας από τα ορυκτά καύσιμα. Σ’ αυτήν λοιπόν τη συγκυρία εμείς, ως χώρα, ενώ από άποψη διακηρύξεων συντασσόμαστε με εκείνους που απαιτούν την ταχύτερη δυνατή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, στην πράξη κάνουμε το εντελώς αντίθετο: παραχωρούμε τη μισή επικράτειά μας σε πετρελαϊκές εταιρείες για την ανακάλυψη και εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων. Που αν βρεθούν, θα είναι από τα τελευταία πριν αυτό το είδος των καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας εγκαταλειφθεί πια οριστικά. Και εδώ εγείρεται το κρίσιμο ερώτημα: Θα είναι λοιπόν η Ήπειρος ένα από τα τελευταία μέρη που θα θυσιαστούν πριν κλείσει το κεφάλαιο της χρήσης ορυκτών καυσίμων;
Ύστερα από όλα τα προηγούμενα, και αν συμφωνείτε πως όσα σχεδιάστηκαν και προχωρούν προς την υλοποίηση δεν είναι προς το συμφέρον της Ηπείρου και των κατοίκων της, εκείνο που μένει να απαντηθεί είναι το εξής:
Τώρα που τα πράγματα προχώρησαν χωρίς εσάς, τώρα που μπήκαν οι υπογραφές εν αγνοία σας, υπάρχει περιθώριο για ανατροπή της κατάστασης; Υπάρχει χρόνος, υπάρχουν μέσα για τη μη υλοποίηση της Σύμβασης που υπογράφτηκε;
Η απάντηση βρίσκεται στην διαπίστωση, που είναι σχεδόν παγκόσμιο αξίωμα, ότι κανένας σχεδιασμός, κανένα έργο, καμία Σύμβαση δεν μπορεί να προχωρήσει και να υλοποιηθεί, αν δεν έχει εξασφαλισμένη την κοινωνική συναίνεση. Μιλάμε βέβαια για την παροχή ή όχι συναίνεσης από μια καλά πληροφορημένη, συνειδητοποιημένη και αποφασισμένη να παλέψει για το καλό του τόπου της κοινωνία. Αυτήν λοιπόν τη συναίνεση μόνο εσείς μπορείτε να την παραχωρήσετε ή να την αρνηθείτε. Η απόφαση λοιπόν είναι δική σας. Η υλοποίηση ή όχι των εξορύξεων εξαρτάται από εσάς.
Αλλά ποια είναι τα μέσα για να δείξετε και να απαιτήσετε να εισακουσθεί η μη συναίνεσή σας, αν αυτή είναι τελικά η δική σας απόφαση. Θα σας πω κάποια με τα οποία φαντάζομαι θα συμφωνήσετε:
Α) Αναζητείστε, αν τυχόν υπάρχουν, βάσιμα και ισχυρά νομικά επιχειρήματα και διαδικασίες για την προσβολή και ακύρωση της Σύμβασης ή τουλάχιστον, σε αυτή τη φάση, για την καθυστέρηση της υλοποίησής της.
B) Λάβετε υπόψη πως ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός σας. Όσο νωρίτερα δράσετε τόσο αυξημένη είναι η πιθανότητα επιτυχίας. Όσο αργότερα, τόσο δημιουργούνται τετελεσμένα και οι δυσκολίες γίνονται ανυπέρβλητες. Ήδη έχει παρέλθει κρίσιμος χρόνος, κρίσιμος και για την καταφυγή στην παραπάνω δυνατότητα.
Γ) Συμπληρώστε το έλλειμμα ενημέρωσης των πολιτών. Κάντε εσείς αυτό που δεν έκαναν οι αρμόδιοι, υποτίθεται, φορείς. Υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο πλήθος video από τα οποία μπορεί κανείς να πάρει πληροφορίες για τους σοβαρούς περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς κινδύνους που συνοδεύουν την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Διαδώστε τα όσο μπορείτε. Πιέστε την επιστημονική κοινότητα, τα επιμελητήρια και το πανεπιστήμιό σας να πάρουν ξεκάθαρη θέση.
Δ) Λάβετε υπόψη πως κάποια ύψιστα αγαθά, όπως είναι η προστασία του περιβάλλοντος, φυσικού και πολιτιστικού, η προστασία των ζωτικών πόρων και της υπάρχουσας και εγκατεστημένης οικονομικής δραστηριότητας, όπως και η προστασία της δημόσιας υγείας προστατεύονται από το Σύνταγμα. Και πως αν απειλούνται είναι καθήκον των πολιτών να κάνουν τα πάντα για να τα διαφυλάξουν.
Ε) Δεν είναι ανάγκη να καταφύγετε σε βίαια μέσα. Αυτό να είστε βέβαιοι θα το επιθυμούσαν πάρα πολύ και θα το επιδιώξουν όσοι θέλουν με κάθε μέσο την υλοποίηση των εξορύξεων, αν συνεχίσετε να τους ενοχλείτε. Οπότε προβλέπω πως μάλλον η βία θα βρει τρόπους να έρθει εκείνη σε εσάς. Αλλά αυτό μην σας φοβίζει. Το Σύνταγμα και οι νόμοι δεν απαγορεύουν τη φυσική παρουσία και τις έντονες και ευφάνταστες διαμαρτυρίες που αποσκοπούν στην αποτροπή συμβάντων τα οποία οι διαμαρτυρόμενοι θεωρούν βλαπτικά για τον τόπο τους, τις οικονομικές τους δραστηριότητες και την υγεία τους. Και αν η βία έρθει εκείνη σε εσάς, τότε κινηθείτε μέσα στα πλαίσια της νόμιμης άμυνας. Εννοείται βέβαια πως από το ξεκίνημα θα έχετε ζητήσει τις απαραίτητες νομικές συμβουλές και θα έχετε εξασφαλίσει νομική συμπαράσταση και υποστήριξη.
Στ) Ασκήστε όση μπορείτε πολιτική πίεση στους δικούς σας αυτοδιοικητικούς και τους τοπικούς βουλευτές ώστε να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους, αν αυτές μέχρι τώρα είναι υπέρ των εξορύξεων. Και φροντίστε ώστε η πίεση αυτή να μεταφερθεί με την ίδια ένταση και στην κυβέρνηση.
Από μέρους μου ένα μόνο επί πλέον μπορώ να κάνω: να ευχηθώ καλή συνέχεια στον αγώνα σας.
Και αν ο αγώνας αυτός δεν στεφθεί από επιτυχία, αν μεθαύριο οι ηπειρώτες μετανιώσουν γιατί δεν εμπόδισαν μια δραστηριότητα που εκ των υστέρων διαπίστωσαν πόσο βλαπτική είναι γι’ αυτούς, ας μην πουν τουλάχιστον πως δεν είχαν προειδοποιηθεί γι’ αυτό.
